Cây Hy thiêm hay Hy thiêm thảo vị đắng, tính mát, có tác dụng bổ huyết, hoạt huyết, trừ thấp, giảm đau, rất tốt cho xương khớp, đặc biệt là người cao tuổi. Trong Đông y, cây thường dùng trị viêm khớp dạng  thấp, tê bại nửa người, đau nhức xương khớp, đau lưng mỏi gối, kinh nguyệt không đều, mụn nhọt, lở ngứa…

Bệnh viêm khớp

Viêm khớp là một dạng rối loạn tại khớp được đặc trưng bởi hiện tượng viêm khiến các khớp trở nên đau và cứng. Tình trạng viêm xảy ra chính là cơ chế tự vệ của cơ thể trước sự xâm nhập của các yếu tố bên ngoài như chấn thương hoặc từ bên trong như di truyền, nhiễm trùng.

Triệu chứng đầu tiên của viêm khớp có thể là đau ở khớp xương. Khi bệnh tiến triển lên, các khớp sẽ trở nên kém linh hoạt, có thể bị cứng khớp vào buổi sáng và người bệnh có thể nghe thấy tiếng kêu rắc rắc, lục cục khi đang di chuyển, sưng đỏ và viêm nóng thường xuyên. Nếu không được điều trị kịp thời kết quả sẽ dẫn tới khó hoặc mất vận động, biến dạng khớp.

Quan điểm về bệnh viêm khớp trong Đông y

Trong Đông y, nguồn gốc căn nguyên của sưng – đau do viêm xương khớp  là do tắc nghẽn sự vận hành của khí huyết và do chức năng tạng phủ suy yếu ảnh hưởng đến việc tạo ra khí huyết. Khí huyết giảm sút không nuôi dưỡng cân (gân) mạch đầy đủ gây ra đau nhức khớp xương nên việc điều trị cần nhằm vào mục tiêu giải tỏa sự tắc nghẽn và bổ dưỡng khí huyết – mạnh gân xương.

Các vị thuốc bổ can, thận đóng một vai trò quan trọng trong thành phần cấu tạo của thuốc chữa thoái hóa xương khớp. Theo lý luận của y học cổ truyền, thận chủ xương, can chủ cân (gân). Do đó, thuốc bổ can thận có tác dụng mạnh gân cốt tức khỏe cốt cường gân. Nó giúp cơ thể khỏe mạnh, cường tráng, làm giảm và ngăn ngừa các bệnh về xương khớp. Các bài thuốc Đông y điều trị bệnh xương khớp thường được kết hợp thêm các vị thuốc có tác dụng hoạt huyết, kháng viêm giúp thúc đẩy việc nuôi dưỡng các mô, và tái tạo phần xương khớp bị tổn thương.

Hy thiêm thảo – thảo dược quý giúp hoạt huyết, trừ phong thấp

Hy thiêm thảo thuộc họ Cúc Asteraceae, còn có tên gọi khác là Cỏ đĩ, Chó đẻ hoa vàng, Hy kiểm thảo, Lưỡi đồng, Nụ áo rìa, Hy thiêm, Hy tiên. Cây mọc nhiều ở vùng Tây Nguyên và các tỉnh miền núi phía Bắc, như: Hòa Bình, Lào Cai, Hà Giang, Yên Bái, Lai Châu ….

Hy thiêm chứa daturosid  (thủy phân cho glucose và darutigenol), orientin, orientalid và 3,7-dimetylquercetin. Chứa alkaloid, saponin, melampolid, oriantalid và darutigenol (diterpen). Thân và lá cây được sử dụng làm thuốc, phần gốc và rễ thường được loại bỏ.

Hy thiêm thảo - cây thuốc quý giúp hoạt huyết, trừ phong thấp

Theo Y học cổ truyền, Hy thiêm thảo vị đắng, tính hàn, hơi có độc, vào 2 kinh Can và Thận, có tác dụng khử phong thấp, thông kinh lạc, lợi gân cốt. Toàn cây thường được dùng trị phong thấp, tê bại nửa người, đau nhức xương khớp, đau lưng mỏi gối, kinh nguyệt không đều, mụn nhọt lở ngứa, thanh nhiệt giải độc. Công dụng chữa bệnh của Hy thiêm thảo đã được đúc kết thành kinh nghiệm dân gian:

“ Hy thiêm thảo vị nay trừ thấp

  Can thận phong cốt tiết phiền đông

  Đàn bà khí huyết chẳng sung

  Vấp ngã cũng tốt, tặc phong cũng trừ” - theo Lương y Nguyễn Văn Hiển

Theo kết quả nghiên cứu dược lý hiện đại, chiết xuất từ  Hy thiêm thảo có tác dụng kháng viêm, giãn mạch, hạ huyết áp, ức chế miễn dịch. Sử dụng với  bệnh nhân phong tê thấp, Gout, viêm đa khớp dạng thấp, người già bị đau nhức xương khớp, đau lưng mỏi gối do thoái hóa xương khớp, bệnh nhân bị tê bại, liệt nửa người, phụ nữ kinh nguyệt không đều.

Một nghiên cứu trên chuột cống trắng được đăng tải trên tạp chí Phytochemistry - một tạp chí chính thức của hội liên hiệp Hóa chất thực vật châu Âu và Bắc Mỹ đã cho thấy Hy thiêm thảo có đặc tính giảm đau, chống viêm tại chỗ rất mạnh, tương đương với thuốc Tây Piroxicam. Ngoài ra Hy thiêm còn có tác dụng bảo vệ màng bao dịch khớp, giảm phù chân, giảm đau các khớp ngoại biên rất rõ rệt.

Tại Hội thảo bệnh viện Trường Đại học Y dược - Thành phố Huế, GS Hoàng Bảo Châu - Nguyên Viện trưởng bệnh viện Y học cổ truyền Việt Nam cho rằng cây Hy thiêm đang là bước đột phá mới trong điều trị bệnh viêm khớp dạng thấp, giúp giảm sưng đau, tránh cứng khớp…thảo dược này an toàn khi sử dụng lâu dài.

Hiện nay chiết xuất từ Hy thiêm thảo đã được bào chế dưới dạng thực phẩm bảo vệ sức khỏe và được giới thiệu rộng rãi trên thị trường như sản phẩm Phong đau xương khớp Tê-Tê của Công ty Cổ phần Dược phẩm Trường Thọ. Với thành phần chính là Cao cây Hy thiêm, kết hợp hoàn hảo với các loại cao thảo dược khác như Cao lá lốt, Cao Dây đau xương, Cao ngưu tất giúp bổ can thận, kháng viêm mạnh, khu phong, mạnh gân cốt; giúp hoạt huyết, lưu thông khí huyết; giảm tình trạng khí huyết ngưng trệ. Phong đau xương khớp Tê-tê còn kết hợp bổ sung Glucosamin sulfat và Chondroitin sulfat, đây là những hợp chất quan trọng cấu tạo nên thành phần sụn khớp.

Phong đau xương khớp Tê-tê giúp bổ can thận, khu phong, mạnh gân cốt