Mặt hàng xuất khẩu Việt Nam có tính tương hỗ

Các nước Mỹ Latinh đang ngày càng thúc đẩy hội nhập kinh tế quốc tế và khu vực. Đáng chú ý, trong 12 nước tham gia đàm phán Hiệp định Đối tác kinh tế chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP) đã có 3 nước thuộc khu vực Mỹ Latinh là: Chile, Peru, Mexico.

Giao thương giữa Việt Nam và khu vực Châu Mỹ Latinh ngày càng gia tăng mạnh mẽ khi kim ngạch hai chiều giữa Việt Nam và khu vực Châu Mỹ Latinh năm 1990 chỉ vài chục triệu đô, đến năm 2000 đã đạt 245 triệu USD.

Năm 2014, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và khu vực Mỹ Latinh đạt 9,5 tỷ USD, trong đó xuất khẩu của Việt Nam sang khu vực đạt 4,71 tỷ USD, nhập khẩu của Việt Nam từ Mỹ Latinh đạt 4,8 tỷ USD.

Các mặt hàng xuất khẩu chủ yếu của Việt Nam sang khu vực Châu Mỹ Latinh gồm giày dép, thủy sản, gạo, sản phẩm dệt may, cao su, thiết bị và linh kiện điện tử, đồ gỗ nội thất...

Trong khi đó, Việt Nam nhập khẩu từ khu vực Mỹ Latinh nguyên phụ liệu phục vụ cho sản xuất trong nước như nguyên phụ liệu dệt may, da giày, thức ăn gia súc, đậu tương, bông các loại, dược phẩm...

Đối tác thương mại chính của Việt Nam tại khu vực Mỹ Latinh gồm: Brazil, Mexico, Chile, Colombia, Panama, Cuba, Peru, Argentina, Uruguay, Ecuador. Việt Nam đã có nhiều hiệp định thương mại tự do song phương với các nước như Chile, Panama, Uruguay, Bolivia...

Với đối tác Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam, các chuyên gia kinh tế cho rằng các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam cần gia tăng thị phần tại Mỹ khi vào TPP. Vì mặc dù xuất siêu sang Hoa Kỳ, nhưng tổng thị phần xuất khẩu của Việt Nam chỉ chiếm 1,3% trong tổng nhập khẩu của Hoa Kỳ năm 2014.

Năm 2014, tổng kim ngạch trao đổi hàng hóa song phương giữa Việt Nam và Hoa Kỳ đạt 36,3 tỷ USD, trong đó, xuất khẩu từ Việt Nam sang Hoa Kỳ lên tới gần 30,6 tỷ USD, tăng 24% so với năm 2013.

Phát biểu tại Diễn đàn Xuất khẩu 2015 với chủ đề “Giải pháp thâm nhập thị trường Hoa Kỳ và Mỹ Latinh” tại TP.HCM ngày 17/11, ông Trần Duy Đông, Phó Vụ trưởng Vụ thị trường châu Mỹ,Bộ Công Thương nhận định, các nước Mỹ Latinh có chính sách kinh tế đối ngoại hướng về châu Á,  trong đó có Việt Nam.

Tuy vậy, thâm nhập thị trường Mỹ Latinh cũng không ít khó khăn vì doanh nghiệp còn thiếu thông tin, rào cản ngôn ngữ giao tiếp, vận chuyển xa xôi nên chi phí vận tải cao, phương thức thanh toán chưa thuận lợi, xu thế bảo hộ gia tăng tại một số thị trường như Mexico, Brazil và Argentina, sự cạnh tranh gay gắt với hàng một số nước châu Á (Trung Quốc, Ấn Độ) và với hàng tại khu vực Mỹ Latinh, trong khi các hoạt động xúc tiến thương mại tại khu vực này chưa được ưu tiên.

Về thị trường Hoa Kỳ trong bối cảnh TPP, ông Nguyễn Duy Khiên, Vụ trưởng Vụ thị trường châu Mỹ, Bộ Công Thương cho rằng, TPP mang lại cơ hội nhưng cũng tạo thêm thách thức cho doanh nghiệp Việt Nam bởi những yêu cầu cao về bảo hộ sở hữu trí tuệ, phải cạnh tranh sản xuất và xuất khẩu với doanh nghiêp nước ngoài tại Việt Nam.

Mặt khác, hàng Việt Nam sẽ phải cạnh tranh với hàng nhập khẩu, trong đó một số sản phẩm của Hoa Kỳ. Hoa Kỳ rất mạnh trong lĩnh vực dịch vụ nên việc mở cửa thị trường đầu tư cũng tạo áp lực cạnh tranh cho doanh nghiệp Việt Nam về dịch vụ.

Theo đàm phán, Việt Nam cam kết một biểu thuế chung cho tất cả các nước TPP, trong đó trên 65% số dòng thuế nhập khẩu sẽ được xoá bỏ ngay khi Hiệp định có hiệu lực và gần 98% số dòng thuế sau 10 năm; các mặt hàng còn lại có lộ trình trên 10 năm hoặc áp dụng hạn ngạch thuế quan (TRQ).

Về thuế xuất khẩu, Việt Nam cam kết xóa bỏ thuế xuất khẩu đối với phần lớn các mặt hàng hiện đang áp dụng thuế xuất khẩu theo lộ trình từ 5-15 năm sau khi Hiệp định có hiệu lực. Một số nhóm mặt hàng quan trọng được tiếp tục duy trì thuế xuất khẩu.

Từ TPP, Việt Nam hưởng lợi gì?

Theo ông Trần Tuấn Anh, Thứ trưởng Bộ Công Thương, vào TPP ngành nông nghiệp Việt Nam sẽ được hưởng nhiều thuận lợi. Hoa Kỳ cam kết xóa bỏ gần 100% số dòng thuế, trừ một số sản phẩm đường áp dụng hạn ngạch thuế quan.

Hoa Kỳ xóa bỏ ngay 55,4% số dòng thuế nông nghiệp (tương đương 97,7% kim ngạch nhập khẩu từ Việt Nam, đạt 0,95 tỷ USD) ngay khi Hiệp định có hiệu lực. Các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam như gạo, mật ong, cà phê, chè, hạt tiêu, điều, rau quả đều được xóa bỏ thuế ngay.

Mexico xóa bỏ 77,2% số dòng thuế ngay khi thực thi cam kết, chiếm 36,5% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Mexico, tương ứng với 282 triệu USD. Vào năm thứ 10, 98% số dòng thuế sẽ được xóa bỏ thuế nhập khẩu, tương ứng 440 triệu USD. Mexico không cam kết xóa bỏ thuế đối với mặt hàng đường và áp dụng hạn ngạch thuế đối với sữa kem và sản phẩm, dầu cọ.

Peru cam kết xóa bỏ tới 80,7% số dòng thuế ngay khi Hiệp định có hiệu lực, tương đương 62,1% kim ngạch nhập khẩu từ Việt Nam (15,6 triệu USD). Peru xóa bỏ thuế quan đối với 99,4% tổng số dòng thuế vào năm thứ 17. Peru cũng duy trì thuế theo biến động giá đối với 47 dòng thuế gồm sữa, ngô, gạo, đường…

Chile cam kết xóa bỏ đối với 95,1% số dòng thuế ngay khi Hiệp định có hiệu lực, tương đương 60,2% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang nước này (76 triệu USD).

Vấn đề là doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội TPP để khai thác tiềm năng thị trường Châu Mỹ Latinh và mở rộng thị trường Hoa Kỳ như thế nào?

Theo ông Trần Duy Đông, các doanh nghiệp cần tăng cường thông tin về thị trường Mỹ Latinh và thông tin ngược lại về doanh nghiệp Việt Nam cho doanh nhân khu vực Mỹ Latinh.

Về phía cơ quan quản lý cần đẩy mạnh cung cấp thông tin hỗ trợ xuất khẩu trực tuyến; tổ chức các đoàn đi hội chợ, triển lãm, khảo sát thị trường tìm đối tác, bạn hàng; mời các đoàn nước ngoài vào làm việc, hội thảo, gặp gỡ doanh nghiệp và tham dự hội chợ, triển lãm tại Việt Nam…

PV Tổng hợp từ Bizlive.vn