Tuy nhiên, luôn tồn tại những rào cản
khách quan cũng như chủ quan của quá trình tái cấu trúc như xung đột về
lợi ích, sai lầm trong cách xử lý tài chính hay lựa chọn mô hình hoạt
động mới không thích hợp với hoàn cảnh thực tế, là nguyên nhân chính yếu
khiến nhiều doanh nghiệp Việt Nam dè dặt và lúng túng trong việc đưa ra
quyết định chủ động tái cấu trúc hay bị động chờ thời cơ thích hợp hơn.
Trong khi đang băn khoăn lựa chọn phương
án đối phó với khủng hoảng kinh tế thì những thông tin liên tục được
công bố về số lượng doanh nghiệp phá sản như hồi chuông cảnh tỉnh vang
lên hối thúc các doanh nghiệp Việt Nam.
Chỉ tính riêng trên địa bàn TP. HCM,
tính đến tháng 6/2012 đã có 1.114 doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải
thể, tăng 21% so với cùng kỳ năm ngoái, chưa kể còn khoảng 972 doanh
nghiệp đã gửi thông báo tạm ngừng hoạt động, tăng 284% so với cùng kỳ
2011. Có lẽ, càng chần chừ, doanh nghiệp càng đánh mất dần khả năng cũng
như cơ hội tự bảo vệ mình. Do vậy, doanh nghiệp cần tái cấu trúc để duy
trì hoạt động nhằm tăng sức cạnh tranh để vượt qua khủng hoảng.
Nhận thức rõ yêu cầu tất yếu đó, nhưng
khi thực tế bắt tay vào công cuộc tái cấu trúc, nhiều doanh nghiệp đã
quá nóng vội nên không tránh khỏi những sai lầm nghiêm trọng, gây thiệt
hại không chỉ về doanh thu mà còn ảnh hưởng xấu tới danh tiếng vốn không
dễ gì tạo lập được của doanh nghiệp.
Toyota là một hệ quả điển hình của sự
nóng vội trong quá trình tái cấu trúc. Chỉ mới cách đây khoảng hơn hai
chục năm, Toyota từng là công ty sản xuất ô tô hàng đầu thế giới sau khi
đánh bại General Motors (GM).Tuy nhiên, khi khủng hoảng bắt đầu gây ảnh
hưởng và lan rộng toàn cầu, trong lúc các đối thủ chính trong ngành như
Volkswagen hay Hyundai luôn vững vàng, đồng thời mở rộng quy mô thị
trường ra nhiều quốc gia trên thế giới, thì Toyota lại dần đánh mất thị
phần và không thể tăng doanh thu bán hàng tại thị trường nước ngoài. Dù
vẫn duy trì hoạt động song việc loay hoay với quá nhiều kế hoạch tái cấu
trúc mà bỏ qua các thế mạnh vốn có, dần xa rời triết lý kinh doanh cốt
lõi đã khiến hình ảnh Toyota dần mờ nhạt trên thương trường.
|
Toyota là bài học về tái cấu trúc DN khi loay
hoay với quá nhiều kế hoạch tái cấu trúc mà bỏ qua các thế mạnh vốn có,
dần xa rời triết lý kinh doanh cốt lõi. |
Tuy nhiên, không hiếm các doanh nghiệp
đã và đang tái cấu trúc thành công, bước đầu đạt được kết quả khả quan,
đáng được ghi nhận. Câu chuyện về hai anh cả của làng công nghệ thông
tin: HP và IBM, là ví dụ minh chứng cụ thể nhất.
Cũng chịu ảnh hưởng của khủng hoảng toàn
cầu, HP phải đối mặt với bài toán cần tự đổi mới để thích nghi trong
thời đại bùng nổ công nghệ thông tin toàn cầu. HP nhận ra rằng muốn tái
cấu trúc, việc trước mắt là phải có một nhà quản lý mới từ bên ngoài với
tư duy và phương cách lãnh đạo hoàn toàn mới. Sự xuất hiện của Mark
Hurd đã giúp HP làm được điều mình mong đợi: HP đã khéo léo thoát khỏi
khủng hoảng dưới sự dẫn dắt tài tình của Mark Hurd (thay vì tìm kiếm
những cơ hội M&A, ông chú trọng duy trì tính hiệu quả, cải thiện
tình trạng tài chính và quan tâm tới dịch vụ khách hàng).
Riêng IBM, tập đoàn này đã thể hiện đẳng
cấp thực sự của mình trước rất nhiều các đối thủ cạnh tranh lớn. IBM đã
không những nhanh chóng vượt qua khủng hoảng mà còn xây dựng vị thế mới
trên thương trường nhờ sự sáng suốt của Lou Gerstner khi quyết định
không chia tách tập đoàn mà dựa vào thế mạnh chính của mình, trong đó
không thể không kể đến những đóng góp vô cùng quý báu từ đội ngũ nhân
viên tài năng, tích cực làm việc đầy tâm huyết và trách nhiệm của IBM,
song song với việc tận dụng giá trị danh tiếng của mình, IBM dần vực dậy
hoạt động sản xuất kinh doanh, và chiếm lĩnh vị trí dẫn đầu trên thị
trường máy tính.
Rõ ràng, tái cấu trúc doanh nghiệp là
một quá trình tất yếu với tất cả các doanh nghiệp, nhưng không có một
phương án chung cho tất cả các doanh nghiệp. Tùy thuộc vào môi trường
kinh doanh cũng như đặc thù riêng của mình mà mỗi doanh nghiệp sẽ nhận
diện những bộ phận cần tái cấu trúc và là mục tiêu chính cần phải thay
đổi, có thể là vấn đề liên quan tới tài chính, hoặc nhân sự hay cơ cấu
tổ chức, từ đó tạo ra sức mạnh mới giúp doanh nghiệp tiến xa hơn nữa
trong tương lai.
Để tái cấu trúc thành công và tồn tại
trong khủng hoảng, doanh nghiệp phải luôn tỉnh táo, tránh nóng vội, học
hỏi từ những thành công và hạn chế rủi ro từ những thất bại. Doanh
nghiệp Việt Nam hiện nay đang cần nhiều hơn nữa những bài học thực tiễn
từ sự trải nghiệm của các doanh nghiệp đi trước.