Đạo diễn Andrei Tarkovsky
Andrei Tarkovsky (1932-1986), nhà đạo diễn điện ảnh, nhà biên kịch
Nga, là một trong những nhân vật kiệt xuất nhất của nền điện ảnh thế
giới mà tên tuổi đã vượt qua "bức màn thép" của Liên bang Xô-viết để đến
với thế giới ngay trong những năm tháng trì trệ nhất của "triều đại
Brezhnev". Sự nghiệp điện ảnh của ông bắt đầu năm 1962, khi ông cho ra
đời bộ phim "Thời thơ ấu của Ivan", một tác phẩm lập tức đem lại vinh
quang cho Tarkovsky trên trường quốc tế: ông được giải Sư tử vàng (dành
cho đạo diễn xuất sắc nhất) của Liên hoan phim Venice (Ý).
Năm 1966, khi quay "Andrei Rublev", lần đầu tiên Tarkovsky gặp phải
những cản trở và bị gây khó dễ từ phía chính quyền, mãi đến năm 1970,
phim mới được ra mắt. Trong hai năm sau, các kịch bản của Tarkovsky lần
lượt bị từ chối và chỉ đến năm 1972, ông mới được trở lại làm phim: tác
phẩm "Solaris" của ông lại đạt thành công vang dội ở nước ngoài, khiến
Tarkovsky được Giải đặc biệt của Ban giám khảo Liên hoan phim Cannes.
Sau bộ phim "Tấm gương" (1974) cũng rất thành công, Tarkovsky thực hiện
được ước mơ của các thế hệ đạo diễn: ông được dàn dựng vở "Hamlet" tại
Nhà hát Lenkom (Moscow).
Năm 1979, Tarkovsky viết xong kịch bản phim "Hoài niệm", được ông
coi là "chứng tỏ một tình yêu nước sâu sắc". Phim quay tại Ý và đoạt
Giải thưởng lớn tại Cannes. Năm 1984, sau nhiều ngày tháng lưỡng lự và
ngần ngừ, Tarkovsky tuyên bố không quay về Nga: ông lựa chọn sự lưu vong
văn hóa để có điều kiện làm việc và sáng tạo. Bộ phim cuối cùng của
ông, "Lòng hy sinh" (1986) được hoàn thành tại Thụy Điển lại mang đến
cho Tarkovsky Giải đặc biệt của Ban giám khảo Liên hoan phim Cannes.
Andrei Tarkovsky qua đời ở Pháp đúng vào thời gian công cuộc "cải
tổ" bắt đầu ở Liên Xô. Trong thời kỳ sau đó, Tarkovsky được phục hồi ở
quê hương, phim của ông được chiếu thường xuyên và khán giả hâm mộ điện
ảnh đích thực tại Nga đã có dịp làm quen với những tuyệt tác mang đậm
tính văn chương và triết học của ông.
Đạo diễn Stanley Kubrick
Stanley Kubrick (1928-1999) là một đạo diễn, nhà sản xuất phim và nhà
biên kịch người Mỹ nổi tiếng. Ông được coi là một trong những đạo diễn
vĩ đại nhất của thế kỉ 20. Sự nghiệp làm phim của ông bắt đầu từ năm
1951 khi một người bạn của ông đã thuyết phục ông thực hiện những phim
tài liệu ngắn cho chương trình phim thời sự “March of Time”.
Tìm được niềm đam mê thực sự, Kubrick bỏ công việc ở tạp chí Look và
bắt tay vào làm những bộ phim tiếp theo. Bộ phim truyện đầu tiên của
Kubrick là “Fear and Desire” (1953), bộ phim được giới phê bình đánh giá
tốt nhưng thất bại về mặt doanh thu. Tác phẩm “The Killing” được ông
thực hiện năm 1956 tuy tiếp tục không thành công về mặt thương mại nhưng
đồi lại nó đã thu hút được sự chú ý của một trong các hãng phim lớn
nhất Hollywood là Metro-Goldwyn-Mayer, hãng này đã đề nghị được cung cấp
các truyện gốc đã mua bản quyền để Kubrick thực hiện bộ phim tiếp theo.
Tác phẩm tiếp theo do Kubrick đạo diễn là một bộ phim phản chiến có
bối cảnh Thế chiến thứ nhất, bộ phim “Paths of Glory” (1957). Đây là bộ
phim thành công về mặt thương mại đầu tiên của Stanley và đưa ông vào
hàng ngũ các đạo diễn trẻ đang lên ở Hollywood. Năm 1960, cùng với thành
công của bộ phim “Spactacus”, Stanley Kubrick thực sự trở thành một đạo
diễn hàng đầu của điện ảnh Mỹ.
Sau khi chuyển sang Anh sinh sống vào năm 1962, ông cũng bắt tay vào
làm bộ phim với tiêu đề “Lolita”, với giới hạn "chỉ cho người lớn", bộ
phim đã thành công về mặt thương mại và được đề cử Giải Oscar cho kịch
bản chuyển thể xuất sắc nhất. Thành công nối tiếp đến với ông khi bộ
phim “Dr. Strangelove” (1964) được đề cử 4 giải Oscar (bao gồm cả giải
Đạo diễn và giải Phim hay nhất). Năm 1999, sau khi bộ phim Eyes Wide
Shut (do cặp vợ chồng nổi tiếng Hollywood Tom Cruise và Nicole Kidman
đóng) hoàn thành cảnh quay cuối cùng cũng là lúc vị đạo diễn nổi tiếng
qua đời.
Đạo diễn Billy Wilder
Billy Wilder (1906-2002) là đạo diễn, biên kịch và nhà sản xuất phim
người Mỹ gốc Áo. Ông bắt đầu sự nghiệp điện ảnh ở Hollywood trong vai
trò biên kịch và thành công đầu tiên của ông là kịch bản bộ phim
“Ninotchka” (1939). Bộ phim sau khi công chiếu đã nhận được nhiều phản
ứng tích cực, bản thân Wilder cũng có được đề cử giải Oscar đầu tiên ở
hạng mục Kịch bản chuyển thể.
Năm 1942 Billy Wilder đạo diễn bộ phim đầu tay của ông có tựa đề “The
Major and the Minor”. Năm 1944 tài năng đạo diễn của Wilder được khẳng
định với bộ phim đen xuất sắc “Double Indemnity”, tác phẩm được coi là
đỉnh cao của dòng phim đen Hollywood. Hai năm sau “Double Indemnity”,
Billy Wilder có được hai giải Oscar đầu tiên ở hạng mục đạo diễn và kịch
bản chuyển thể cho bộ phim “The Lost Weekend”. Kể từ giữa thập niên
1950, Billy Wilder bắt đầu hướng tới một thể loại phim khác, đó là phim
hài. Ông lập tức giành được nhiều thành công trong thể loại này với
những phim hài xuất sắc như “Sabrina” (1954), “The Seven Year Itch”
(1955), “Some Like It Hot” (1959) hay “The Apartment” (1960).
Năm 1966, Billy Wilder có đề cử Oscar cuối cùng với “The Fortune
Cookie”. Năm 1986 Billy Wilder được Viện phim Mỹ trao Giải Thành tựu
trọn đời, hai năm sau ông được Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện
ảnh trao Giải tưởng niệm Irving G. Thalberg. Năm 1993 ông đoạt giải Gấu
vàng danh dự của Liên hoan phim Berlin. Năm 1994, ông được Viện Goethe
của Đức trao tặng Huy chương Goethe. Billy Wilder qua đời năm 2002 tại
Los Angeles, California, ông được chôn cất tại Westwood Village Memorial
Park Cemetery bên cạnh nhiều diễn viên yêu thích của ông như Jack
Lemmon hay Marilyn Monroe.
Đạo diễn Sergio Leone
Sergio Leone, sinh ngày 3/1/1929 tại Rome, Italy. Người ta đánh giá
ông như con người sinh ra dành cho điện ảnh. Ông là con của đạo diễn
Vicenzo Leone và nữ diễn viên Bice Waleran nên dòng máu điện ảnh đã chảy
trong người ông từ rất sớm. Bắt đầu sự nghiệp từ năm 17 tuổi, ông đi
theo các đạo diễn lừng danh của Ý và Mỹ làm trợ lý và để học tập. Một
trong những bộ phim nổi tiếng mà ông đã từng tham gia làm trợ lý đạo
diễn là bộ phim “Ladri di biciclette” của đạo diễn Vittorio De Sica khi
ông mới 19 tuổi. Thời kỳ này, ông thường tham gia vào các bộ phim sử
thi.
Tới năm 1964, ông chính thức trở thành đạo diễn chính cho bộ phim “A
fistful of dollars”. Bộ phim đã đưa tên tuổi của Sergio Leone vượt ra
khỏi nước Ý, qua bên kia bờ Đại Tây Dương và làm kinh ngạc những đồng
nghiệp ở Hollywood. Năm 1966, Sergio đạo diễn bộ phim “The good, the
bad, the ugly” và nó đã nhanh chóng trở thành một tác phẩm kinh điển về
thể loại phim cao bồi. Người ta không thể tin được rằng vị đaọ diễn
người Ý này lại có thể qua mặt được những chàng cao bồi miền Tây chính
hiệu để tạo nên một tác phẩm tuyệt vời đến như thế.
Bộ phim cuối cùng của Sergio là một bộ phim về đề tài Mafia Mỹ -
“Once upon a time in America” ra mắt khán giả năm 1984. Bộ phim đã lọt
vào top những bộ phim về đề tài Mafia hay nhất. Như vậy suốt cuộc đời
mình Sergio chỉ tham gia làm đạo diễn chính của 6 bộ phim, 5 trong 6 bộ
phim đó được ghi vào sách giáo khoa điện ảnh, Sergio Leone xứng đáng
đứng vào hàng ngũ những đạo diễn huyền thoại của lịch sử điện ảnh thế
giới.
Đạo diễn Paul Thomas Anderson
Thomas Anderson (1970) là một đạo diễn phim người Mỹ, ông cũng kiêm
luôn vai trò là nhà biên kịch và sản xuất phim. Ngay từ khi còn trẻ ông
đã tỏ rõ niềm đam mê của mình với điện ảnh, cha ông cũng rất ủng hộ ông
khi ông quyết định trở thành nhà làm phim. Bộ phim đầu tiên của ông được
làm năm 1996 mang tên “Hard Eight” khi ông hợp tác với hãng giải trí
Rysher. Năm 1997, ông cho ra mắt bộ phim “Boogie Night”, sau khi công
chiếu, phim đã đạt được thành công lớn và nhận được 3 đề cử Oscar. Năm
1999, bô phim “Magnolia” của ông với sự tham gia của tài tử điện ảnh Tom
Cruise cũng nhân được 3 đề cử trong lễ trao giải Oscar lần thứ 72.
Thành công của 2 bộ phim trên đã khiến ông được coi như một trong
những nhà làm phim vĩ đại nhất và đặc biệt nhất của thế hệ mình. Bộ phim
thứ 4 của ông mang tên “Punch-Drunk Love” sản xuất năm 2002 đã mang lại
cho ông giải thưởng cao quý tại Liên hoan phim Cannes dành cho đạo diễn
xuất sắc nhất cùng với đề cử cho giải Cành cọ vàng. Sau 5 năm vắng
bóng, bộ phim “There Will Be Blood” ra mắt năm 2007 đã đánh dấu sự trở
lại ngoạn mục của ông và được giới phê bình bình chọn là một trong những
bộ phim vĩ đại nhất trong những năm 2000. Bộ phim được nhận 8 đề cử
Oscar và nam diễn viên Daniel Day-Lewis đã giành được tượng vàng dành
cho vai nam chính xuất sắc nhất. Sau sự thành công nối tiếp của bộ phim
“The Master” sản xuất năm 2012 khi nhận được 3 đề cử Oscar, sắp tới ông
sẽ cho ra mắt một tác phẩm khác với tựa đề “Inhrent Vice” dựa trên cuốn
tiểu thuyết của nhà văn Thomas Pynchon, bộ phim xứng đáng để mong đợi
trong năm 2014.
Phan Hạnh
Theo Complex