“Chính phủ đã đặt mục tiêu tăng trưởng trong năm 2016 là 6,7% mà chúng tôi nghĩ chắc chắn sẽ đạt được”, báo cáo của HSBC viết.
Cơ sở cho nhận định này, theo HSBC, là tăng trưởng xuất khẩu đang phục hồi mức hai chữ số, phản ánh môi trường đầu tư cải thiện nhiều, bao gồm cả việc nới lỏng các hạn chế tiềm năng đầu tư nước ngoài.
Trong tương lai, các khoản đầu tư mới cùng với thị phần các mặt hàng chủ lực tiếp tục tăng, chẳng hạn như điện tử, giày dép, dệt may và may mặc sẽ thúc đẩy hoạt động xuất khẩu của Việt Nam ngay cả khi nhu cầu toàn cầu vẫn còn ẩm ương.
Những thành quả đạt được nhanh chóng của Việt Nam ở mảng điện thoại thông minh là một ví dụ điển hình khi đây là loại sản phẩm hầu như không có trong dữ liệu hải quan trước năm 2011. Tuy nhiên, trong năm 2015, xuất khẩu công nghệ cao tăng thêm 34% đạt 48 tỷ USD nhờ vào hoạt động đầu tư ổn định của các tập đoàn đa quốc gia. Những tập đoàn này đã bị Việt Nam thu hút nhờ vào tốc độ tăng trưởng vượt bậc, mức tiền lương nhân công thấp và lực lượng lao động lớn và chuyên cần.
Ví dụ rõ nét là mới đây, một công ty con của Tập đoàn Điện tử Samsung đã được Chính phủ Việt Nam đồng ý tăng vốn đầu tư ở nhà máy điện tử tại TP.HCM lên 2 tỷ USD. Tập đoàn Samsung - nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất tại Việt Nam - đến thời điểm hiện tại đã đầu tư hơn 12 tỷ USD vào Việt Nam.
Trong khi đó, nhu cầu trong nước vẫn mạnh nhờ vào chi tiêu cá nhân tăng do mức lãi suất thấp hỗ trợ. Ngược lại, dựa vào tài chính chặt chẽ của Chính phủ, các chuyên gia của HSBC nhận thấy rất cơ hội ít (nếu có) cho chính sách tài khóa mở rộng.
“Tóm lại, chúng tôi giữ nguyên mức dự báo tăng trưởng GDP năm 2015 là 6,7% so với cùng kỳ phù hợp với mục tiêu tăng trưởng của Chính phủ. Chúng tôi nâng mức dự báo năm 2017 lên thêm 0,1 điểm phần trăm thành 6,8% so với cùng kỳ”, theo báo cáo của HSBC.
Thắt chặt tín dụng để không làm lạm phát ‘bùng nổ’
Với mức tăng trưởng đã chuyển hẳn sang mức 6-7% một cách vững chắc, HSBC kỳ vọng lạm phát sẽ tăng trở lại trong nửa sau của năm 2016, mặc dù tình trạng không chắc chắn xung quanh triển vọng này còn khá cao do khó khăn trong việc dự báo đường đi của giá dầu.
HSBC dự báo lạm phát sẽ vượt qua mức mục tiêu đề ra 5% của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) trong nửa sau năm 2016, đòi hỏi NHNN phải có chính sách thắt chặt.
Tuy nhiên, theo HSBC, một vài mức giá cả đã được giám sát như tiền học phí sẽ tăng trong năm nay. Cùng với những hiệu ứng cơ bản từ việc ổn định giá dầu và lạm phát giá thực phẩm có thể quay lại, tổ chức này đưa ra dự đoán lạm phát toàn phần sẽ tăng 3% vào cuối nửa đầu năm 2016 so với cùng kỳ và tăng 5,1% vào nửa cuối năm 2016, vượt mức mục tiêu do NHNN đề ra.
Trước đó, Tổng cục Thống kê cũng đang nhấn mạnh đến những nguy cơ xảy ra do lạm phát có thể vượt mức mục tiêu 5% trong năm 2016 do việc tăng học phí và khả năng tăng giá dịch vụ chăm sóc sức khỏe và giá điện.
Và mặc dù NHNN có vẻ khá thư giãn về vấn đề giá cả trong tương lai, nhưng theo HSBC, ngay cả khi tăng trưởng tín dụng được giám sát ở mức thấp hơn mục tiêu đề ra và lạm phát cơ bản được kiềm chế do giá cả hàng hóa có mức lạm phát chậm hơn, “chúng tôi nghĩ rằng NHNN nên thận trọng để bắt đầu thực hiện việc thắt chặt dần dần trong nửa cuối năm nay để giảm thiểu rủi ro của những vấn đề nóng bỏng khác”.
Theo đó, HSBC kỳ vọng NHNN sẽ chuyển sang phương thức thắt chặt trong năm nay, áp dụng mức tăng đầu tiên 50 điểm trong quý III/2016. Trong bối cảnh chúng ta vẫn chưa đi đến nửa đường trong cuộc cải cách lĩnh vực tài chính và các bảng cân đối tài chính của ngân hàng vẫn còn yếu, HSBC cho biết thật sự lo ngại nếu tăng trưởng tín dụng bắt đầu ở mức cao 20%.
Cải cách hơn nữa khu vực tài chính
Đồng hành cùng với việc thâm hụt thương mại mở rộng, theo HSBC, là áp lực ngày càng tăng lên tiền đồng và dự trữ ngoại tệ. Hiện cặp tỷ giá USD/VND đang được giao dịch ở ngưỡng cao của biên độ cho phép do NHNN đề ra kể từ đầu năm 2015.
Đồng RMB ngày càng yếu thêm được niêm yết ở Ngân hàng Trung ương Trung Quốc ngày 11/8/2015 đã làm tăng áp lực lên tiền đồng. Tuy nhiên theo HSBC, những mối lo ngại về năng lực cạnh tranh chỉ là một phần của câu chuyện. Tiền đồng yếu cũng chỉ thể hiện mức độ ưa thích hàng nhập khẩu, đồng hành với sự hồi phục nhu cầu trong nước. Việc NHNN tuyên bố cơ chế điều chỉnh mới đối với tiền đồng, đã mở đường cho sự biến động hai chiều lớn hơn đối với tiền tệ.
“Tiềm năng của Việt Nam không nghi ngờ là còn rất lớn và chúng tôi vẫn lạc quan về triển vọng ngắn hạn cho nền kinh tế”, báo cáo của HSBC nhấn mạnh.
Tuy nhiên theo tổ chức này, nhiều vấn đề và trở ngại tiềm năng vẫn còn tồn tại nếu tăng trưởng được duy trì trong thời gian dài. Việc tư nhân hóa nhanh của các DNNN là cần thiết để đạt được tính trách nhiệm và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn. Trong khi đó, mối quan hệ gần gũi của ngành với ngân hàng có thể cần phải được nới lỏng.
Cải cách khu vực tài chính cần phải được đào sâu thêm nữa và việc quản trị cần được củng cố để cải thiện việc phân bổ tín dụng; nếu không thì vẫn còn nguy cơ tăng trưởng nhanh hơn sẽ kích hoạt một chu kỳ bùng nổ và phá sản trong tương lai./.