Động lực cho DN trong nước
 Ông Bùi Quang Vinh - Bộ trưởng Bộ KH&ĐT |
Trong năm 2014, theo dự báo tổng mức đầu tư trực tiếp nước ngoài không giảm so với năm 2013. Các DN có vốn ĐTNN vào VN, họ có tác động gián tiếp một cách mạnh mẽ đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế và tái cấu trúc ngành nghề VN theo hướng nâng cao chất lượng cạnh tranh. Đây cũng là tác động rất mạnh tới việc thúc đẩy chuyển giao công nghệ. Trong khoảng gần 16.000 DN đầu tư FDI tại VN hầu hết ở dạng 100% vốn của nước ngoài. Nhu cầu hoặc điều kiện để chuyển giao trực tiếp công nghệ cho một đối tác liên doanh là ít. Điều quan trọng nhất, chúng ta cần đổi mới công nghệ, thúc đẩy các DN VN trong nước phải cạnh tranh và phải nâng cao chất lượng công nghệ của mình.
Môi trường đầu tư kinh doanh ở VN chưa thật sự hoàn thiện, bởi chúng ta là một quốc gia đang phát triển, cho nên hệ thống luật pháp cũng từng bước đang được hoàn thiện dần. Nhưng VN đang nỗ lực cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh của mình và được các nhà đầu tư nước ngoài ghi nhận.
Thực sự thời gian vừa qua, chúng ta trọng tâm và chú ý nhiều vào mảng DN FDI, bởi trong lúc chúng ta đang thiếu hụt nguồn lực về vốn, kinh nghiệm, về khoa học công nghệ. Không chỉ có VN mà rất nhiều các quốc gia khác, kể các quốc gia phát triển đều phải thu hút đầu tư ĐTNN.
Nhưng nếu không quan tâm đúng mức, đầy đủ đối với khối DN trong nước thì dù có thu hút đầu tư nước ngoài tốt bao nhiêu thì kinh tế VN sẽ không phát triển được và bị lệ thuộc. Theo tôi, trong thời gian tới, một trong những động lực để đất nước phát triển là phải quan tâm đến khối DN trong nước. Đặc biệt, phải quan tâm nhiều hơn, đầy đủ hơn nữa đối với khối DN dân doanh hay còn gọi là DN tư nhân. Đây là lực lượng lớn nhất, đông đảo nhất và quan trọng nhất của nền kinh tế VN…
Kiểm soát quản lý dòng vốn đầu tư thực
 Ông Mai Xuân Hùng - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội |
Chúng ta sửa đổi Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư tạo bước chuyển biến mạnh mẽ hơn nữa cho DN cả trong và ngoài nước đẩy mạnh đầu tư, góp phần thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế với “kim chỉ nam” là DN được đầu tư vào bất cứ lĩnh vực, ngành nghề nào mà pháp luật không cấm. Nhưng nếu chúng ta không có cơ chế quản lý, chế tài xử lý thì khó có thể hạn chế được tình trạng vốn ảo, đầu tư phá vỡ quy hoạch.
Theo dự thảo Luật Đầu tư sửa đổi sẽ có “khoảng trống” về quản lý khi bỏ giấy chứng nhận đăng ký đầu tư, đặc biệt là dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài thực sự được đưa vào nền kinh tế. Dự thảo Luật chưa quy định công cụ và chế tài để kiểm soát quản lý dòng vốn đầu tư thực để thực hiện chức năng quản lý vĩ mô. Nếu không nắm được con số thực thì dễ xảy ra tình trạng nhà đầu tư “lách luật” để khai vống số vốn đăng ký nhằm tăng khấu hao, chuyển giá, trốn thuế… Cần cải cách thủ tục hành chính theo hướng thông thoáng nhưng vẫn phải bảo đảm sự quản lý thống nhất của nhà nước, đặc biệt đối với lĩnh vực góp vốn thực để đầu tư.
Tư duy thu hút đầu tư bây giờ không phải là “thu hút bằng mọi giá”. Vì vậy, một mặt phải có cơ chế quản lý, giám sát đối với những DN đầu tư chỉ nhằm mục đích trục lợi, mặt khác phải có cơ chế, khuyến khích nhà đầu tư có năng lực bỏ vốn vào những ngành nghề, lĩnh vực cần khuyến khích để phát triển kinh tế - xã hội.
Dự án Keangnam Hanoi Landmark Tower là ví dụ sống động về việc nhà đầu tư nước ngoài vào VN chỉ mang rất ít vốn còn lại là sử dụng đất đai, tài nguyên thiên nhiên, huy động vốn của người dân và vay vốn ngân hàng trong nước để thực hiện dự án và cuối cùng là mang lợi nhuận về nước.
Cải cách để hướng đến nhà đầu tư mục tiêu
 Ông Đậu Anh Tuấn - Trưởng ban Pháp chế VCCI: |
Qua nghiên cứu của VCCI, những nhà đầu tư FDI vào lĩnh vực có giá trị gia tăng cao, công nghệ hiện đại (định hướng ưu tiên của VN) thường yêu cầu chất lượng điều hành và sự minh bạch cao hơn các nhà đầu tư vào lĩnh vực khác. Chính vì vậy, muốn thu hút những nhà đầu tư theo mục tiêu thì việc nâng cao chất lượng điều hành, cải cách thủ tục hành chính, tạo lập môi trường kinh doanh minh bạch…là những giải pháp quan trọng để VN hấp dẫn hơn với các nhà đầu tư nước ngoài.
Nhìn chung, các DN FDI vẫn đánh giá sự phát triển cơ sở hạ tầng, chất lượng nhân lực, thủ tục hành chính, gánh nặng các quy định… vẫn là những cản trở lớn đối với các nhà đầu tư. Trong điều tra Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh, VCCI đã hỏi các DN FDI so sánh các yếu tố về môi trường kinh doanh của VN với các nước họ từng cân nhắc đầu tư. Kết quả, VN không còn là điểm đến đầu tư được ưu ái nhất như giai đoạn 2007-2010, đang phải cạnh tranh với các đối thủ truyền thống trong khu vực và một số nước mới nổi. Ba gương mặt trước đây chưa từng được coi là “đối thủ” cạnh tranh thu hút FDI với VN là Lào, Philippines,Myanmar nay đã xuất hiện trong danh mục quan tâm của các nhà đầu tư nước ngoài.
Đáng quan ngại hơn cả khi DN FDI đều chung cảm nhận môi trường kinh doanh VN kém hấp dẫn hơn nhiều nước về chi phí không chính thức, gánh nặng thủ tục hành chính, quy định pháp luật, chất lượng dịch vụ hành chính công (giáo dục, y tế). Nhiều nhà đầu tư đã xếp hạng cơ sở hạ tầng của VN ngang bằng với các nước láng giềng Campuchia và Lào. Tuy nhiên, đối với lĩnh vực tham nhũng và gánh nặng quy định pháp luật, VN còn bị đánh giá thấp hơn nhiều so với 2 nước này.
Chính sách thu hút FDI của VN còn hạn chế
 Ông G. Narasimha Rao - Giám đốc Tài chính Cty TNHH Dệt Mei Sheng Textiles VN |
VN sắp ký kết hiệp định TPP, hiệp định này sẽ mang lại một cú hích rất lớn cho ngành công nghiệp nói chung và ngành công nghiệp dệt nói riêng. Vì vậy, chúng tôi rất mong chờ Chính phủ, nhất là Bộ Tài nguyên – Môi trường tạo điều kiện và chính sách thuận lợi cho ngành dệt nhuộm được hưởng trọn vẹn những lợi ích kinh tế để hoàn toàn “thắng trận” trong Hiệp định TPP. Và để đón đầu các cơ hội ở thị trường VN, chúng tôi cũng đang đầu tư thêm một dự án có quy mô khoảng 40 – 50 triệu USD và một nhà máy dệt nhuộm ở KCN Sonadezi (Đồng Nai) có quy mô khoảng từ 15 – 20 triệu USD, sẽ đi vào hoạt động trong 2-3 năm tới.
Tuy nhiên, điều đáng nói là chúng tôi cũng đang gặp những khó khăn về chính sách, cụ thể hiện nay nhà máy dệt nhuộm của Cty chúng tôi chỉ được phép vận hành ở mức 5% trên tổng công suất thiết kế, điều này đang gây ra những khó khăn cho dự án của chúng tôi mất tính khả thi về mặt kinh tế, đồng thời đang tạo “nút thắt cổ chai” trong việc mở rộng đầu tư. Chúng tôi mong muốn Chính phủ xem xét cho phép hoạt động hết công suất và cho phép mở rộng hoạt động nhuộm của Cty, đồng thời cam kết tuân thủ theo tất cả mọi quy định nghiêm ngặt đặt ra đối với loại hình hoạt động này theo quy định của pháp luật.
Chúng tôi nhận thấy, Bộ Tài nguyên - Môi trường đóng vai trò hết sức quan trọng trong yêu cầu này. Tôi tin tưởng rằng, không chỉ Cty chúng tôi mà nhiều nhà đầu tư trong lĩnh vực dệt may cũng có cùng chung quan điểm và mong muốn Bộ, ngành của VN sẽ quan tâm, giải quyết một cách quyết liệt và thấu đáo.
Ba gương mặt trước đây chưa từng được coi là “đối thủ” cạnh tranh thu hút FDI với VN là Lào, Philippine, Myanmar nay đã xuất hiện trong danh mục quan tâm của các nhà đầu tư nước ngoài. |
