Tăng trưởng tại nhiều nền kinh tế lớn sụt giảm mạnh, tỷ lệ thất nghiệp luôn duy trì ở mức cao (đáng chú ý là ở Mỹ, EU); khủng hoảng nợ công ngày càng nghiêm trọng, không chỉ tác động đến tất cả các nước trong khu vực EU mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động thương mại và đầu tư quốc tế. So sánh với thời điểm trước khủng hoảng năm 2008, những yếu tố cơ bản của kinh tế thế giới năm 2011 khó khăn hơn, nguy cơ suy thoái bị đẩy lên cao; tuy nhiên khả năng kinh tế thế giới 2012 sẽ giảm sâu như trong quý I/2009 là không lớn. Bước sang năm 2012, dự báo những khó khăn như trên sẽ còn tiếp diễn (nhiều tổ chức quốc tế đã điều chỉnh giảm các mức tăng trưởng kinh tế và thương mại thế giới năm 2012 so với những lần dự báo trước đó).
Là một nền kinh tế nhỏ có độ mở lớn, tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2012 được dự báo sẽ chịu những tác động bất lợi của kinh tế khu vực và thế giới; tuy nhiên, mức ảnh hưởng được đánh giá là không lớn.Chính những nhân tố nội tại sẽ ảnh hưởng lớn đến tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2012, cụ thể là:
(i) Tình hình đầu tư và sản xuất dự báo gặp không ít khó khăn: tỷ lệ tổng vốn đầu tư toàn xã hội/GDP theo kế hoạch sẽ giảm đáng kể từ mức 34,5% (ước tính) trong năm 2011 xuống còn 33,5 – 33,9% trong năm 2012; vốn FDI vào Việt Nam dự báo có thể chỉ bằng hoặc thấp hơn năm 2011 do kinh tế thế giới gặp khó khăn, vốn FDI toàn cầu và FDI chảy vào các nước đang phát triển có xu hướng giảm; các DN đang gặp nhiều khó khăn trong sản xuất, tiêu thụ, tiếp cận vốn vay ngân hàng…
(ii) Cầu tiêu dùng nội địa bị ảnh hưởng nặng nề bởi lạm phát, dự báo sẽ có mức tăng thấp hơn nhiều so với mức tăng của năm trước.
(iii) Tốc độ tăng trưởng xuất khẩu dự báo giảm mạnh. Theo kế hoạch, kim ngạch xuất khẩu năm 2012 tăng 12% do bị ảnh hưởng bởi sự sụt giảm nhu cầu nhập khẩu của các thị trường xuất khẩu chính của Việt Nam; tăng trưởng thương mại toàn cầu dự báo giảm mạnh (từ mức 7,8% năm 2011 xuống mức 5,8% năm 2012); giá hàng hóa quốc tế dự báo sẽ giảm thấp hơn năm 2011.
(iv) Thị trường tài chính nhiều bất ổn sẽ gây ảnh hưởng không nhỏ cho hoạt động sản xuất, kinh doanh và đầu tư.
Trên cơ sở phân tích những nhân tố của tăng trưởng, có thể nhận định: tăng trưởng kinh tế năm 2012 sẽ gặp nhiều khó khăn. Nếu không có những thay đổi về cơ cấu kinh tế, cơ cấu đầu tư và hiệu quả đầu tư thì sẽ khó đạt được tốc độ tăng trưởng bằng hoặc cao hơn năm 2011 theo như kế hoạch (dự báo mức tăng trưởng năm 2012 vào khoảng 6%); tuy nhiên, triển vọng lạm phát dự báo khả quan hơn nhờ vào kết quả thực hiện Nghị quyết 11 và định hướng tiếp tục thắt chặt chính sách, tác động của yếu tố cầu kéo cũng như chi phí đẩy dự kiến sẽ giảm nhiều so với năm 2011 (dự báo lạm phát sẽ được kiềm chế trong mức 9 - 10%).
Để đảm bảo kinh tế tăng trưởng bền vững, kiềm chế lạm phát và ổn định vĩ mô hiệu quả, rất cần có những thay đổi về mặt chính sách: điều chỉnh cơ cấu đầu tư theo ngành, thành phần kinh tế để tạo hiệu ứng tăng trưởng kinh tế cao hơn; thực hiện CSTT và CSTK chặt chẽ nhưng có sự điều tiết hợp lý (không quá thắt chặt) và có định hướng tập trung tín dụng đối với các ngành cần ưu tiên (ưu tiên phát triển nông nghiệp, xuất khẩu, công nghiệp phụ trợ…); phát triển thị trường vốn để tăng khả năng huy động vốn cho DN, huy động nguồn lực xã hội cho sản xuất, kinh doanh.
TS. Lê Xuân Nghĩa
Phó Chủ tịch Ủy ban Giám sát Tài chính quốc gia
Trích nguồn từ Tờ Kinh doanh & tiếp thị
