Tăng trưởng tín dụng không quan trọng bằng khả năng hấp thụ vốn của DN

Trao đổi với chúng tôi, chuyên gia Trần Du Lịch cho rằng điểm tích của chính sách tiền tệ trong 6 tháng đầu năm 2012 là đã cơ bản giải quyết được vấn đề thanh khoản của các NHTM, đặc biệt là những NHTM yếu kém; tuy nhiên để giải quyết vấn đề nợ xấu và lưu thông dòng vốn giữa ngân hàng với doanh nghiệp lại là bài toán không dễ giải quyết trong năm nay, thậm chí là trong một vài năm tới...

Theo ông đâu là những mặt tích cực của chính sách tiền tệ trong 6 tháng đầu năm 2012 này?

Phải nói rằng, đến thời điểm này so với năm 2011 thì nguy cơ về rủi ro thanh khoản của các NHTM đã được cải thiện đáng kể. Chính sách tiền tệ trong 6 tháng qua đã tập trung để thoát ra khỏi nguy cơ đổ vỡ của các NHTM và giải quyết vấn đề thanh khoản của những NHTM yếu kém.

Cũng vì thế mà chính sách tiền tệ thắt chặt, cụ thể tín dụng không tăng, khi NHNN bơm thanh khoản để giúp các NHTM chứ không phải bơm vào nền kinh tế nhưng mà tổng quát thì đó là tích cực vì gốc vấn đề là kinh tế vĩ mô không thể ổn định nếu nguy cơ đổ vỡ NHTM vẫn còn.

Nhưng bao giờ chính sách vẫn có 2 mặt và mặt trái chính là vấn đề nợ xấu tăng cao tại các NHTM. Do đó, mặc dù lãi suất đã và đang giảm rất mạnh nhưng doanh nghiệp vẫn không thể tiếp cận được vốn.

Tuy nhiên nhiều người cũng tỏ ra lo lắng vì 6 tháng trôi qua mà tín dụng vẫn gần như không tăng trưởng?

Tôi cho rằng, hiện nay tăng trưởng tín dụng không phải là vấn đề quan trọng nhất, quan trọng là doanh nghiệp và nền kinh tế có hấp thụ được không. Theo tính toán của tôi, nếu như năm nay chỉ cần tăng tín dụng khoảng 10% thôi thì tín dụng mỗi tháng sẽ bơm ra khoảng 50.000 tỷ đồng, bơm kiểu nào, hấp thụ kiểu gì? để không gây lạm phát sẽ là câu hỏi lớn.

Theo tôi, vấn đề lớn nhất của chính sách tiền tệ hiện nay chính là vấn đề nợ xấu vì không giải quyết được vấn đề này thì dù lãi suất có giảm thì doanh nghiệp cũng không thể tiếp cận được với vốn của ngân hàng. Nó như một cục máu đông, khiến máu trong cơ thể không truyền đi được cả bên động mạch (nợ cho vay ra không thu về được) và động mạch (vốn không bơm được vào nền kinh tế).

Nói nôm ra lãi suất có thể giảm nhưng đối tượng cần vay vốn thì không thể tiếp cận do nợ nần còn nhiều, còn những DN đủ sức vay thì cũng không vay do hàng tồn kho tăng cao.

Từ đầu năm đến nay, NHNN cũng đã có nhiều giải pháp nhằm giải quyết vấn đề này như hạ lãi suất, cho phép gia hạn nợ, tái cơ cấu nợ... nhưng xem chừng như vẫn chưa có tác dụng rõ rệt. Theo ông nguyên nhân tại sao?

Ngân hàng giảm lãi suất nhưng không giảm các tiêu chuẩn cho vay để tránh nợ xấu, nếu giảm tiêu chuẩn cho vay thì nợ xấu sẽ tăng. Đó chính là cái vòng luẩn quẩn hiện nay giữa ngân hàng và doanh nghiệp. 

Dẫn đến tình cảnh này đó là hệ quả méo mó nhiều năm của thị trường tài chính Việt Nam do hầu như tất cả các nguồn vốn trung dài hạn của doanh nghiệp đều phụ thuộc vào nguồn vốn huy động ngắn hạn của các NHTM.

Cũng liên quan đến giải quyết nợ xấu gần đây Thống đốc NHNN đã đưa ra ý tưởng thành lập công ty mua bán nợ xấu với quy mô vốn ban đầu khoảng 100.000 tỷ đồng, theo ông việc ra đời công ty liệu vấn đề nợ xấu và lưu thông nguồn vốn giữa ngân hàng và DN có được giải quyết không?

Do đây mới là ý tưởng của NHNN chưa trình Chính phủ nên tôi không có bình luận gì về vấn đề này. Tuy nhiên, tôi nghĩ rằng cùng với việc tiếp tục hoàn thiện Đề án thì NHNN cần phải đánh giá lại thật kỹ lưỡng vai trò của những công cụ hiện có ví dụ như Công ty mua bán nợ (DATC – trực thuộc Bộ Tài chính) hay như các công mua bán nợ thuộc các NHTM (AMC)… Để vừa tránh lãng phí vừa thực hiện tốt nhiệm vụ giải quyết nợ xấu, lưu thông nguồn vốn.

Theo ông vấn đề nợ xấu và khả năng hấp thụ vốn của doanh nghiệp có thể giải quyết được trong 6 tháng cuối năm nay không?

Nếu đưa tất cả các vấn đề này lên vai NHNN thì sẽ quá sức. Giải quyết các nút thắt hiện nay phải có sự kết hợp hài hòa giữa các chính sách (không chỉ đơn thuần ở chính sách tiền tệ), chẳng hạn như vấn đề tài khóa hiện nay Chính phủ có dư địa để phát huy tác dụng.

Theo tính toán của tôi, trong phạm vi quốc hội phê duyệt và đầu tư thì những tháng cuối năm có thể giải ngân 21.000 tỷ đồng/tháng, mà vẫn không phải bơm thêm tiền, lạm phát vẫn được kiểm soát hay như vấn đề miễn giảm thuế… thì lúc đó thị trường sẽ được kích thích.

Hai vấn đề nợ xấu và “băng” bất động sản nếu được từ từ làm ấm lên thì các khó khăn cũng dần được tháo gỡ.

Cần thời gian bao lâu để thị trường ngấm các chính sách đó?

Trong năm 2012 vấn đề này chưa thể giải quyết, hệ quả cần thời gian nhiều năm để gỡ nút thắt này. Bước đi này phải từ từ, không thể sốt ruột, nóng vội mà nới lỏng chính sách tiền tệ và tài khóa thì lạm phát sẽ quay trở lại và hậu quả sẽ còn nặng nề hơn rất nhiều.

Mặc dù hiện nay nền kinh tế Việt Nam đang có dấu hiệu giảm phát nhưng việc giảm giá chủ yếu là do giảm tổng cầu. Các mục tiêu kinh tế đề ra cho 6 tháng cuối năm 2012 muốn đạt được phải có nghệ thuật điều hành, kết hợp khéo léo các công cụ chính sách tài khóa, tiền tệ và kích thích thị trường.