 |
| Đại diện các cơ quan tổ chức chủ trì Hội thảo. Ảnh: Nguyễn Hòa |
Trong hoạt động kinh tế, có muôn hình vạn trạng những tranh chấp thương mại có thể xảy ra. Nhỏ thì có thể là thực thi sai điều khoản trong hợp đồng bảo hiểm lao động giữa một cá nhân khi ốm đau, bệnh tật hay sinh đẻ…Lớn hơn là những thương vụ lên tới hàng triệu hoặc chục triệu hay cả trăm triệu USD…Và lớn hơn nữa là tranh chấp thương mại giữa hàng nghìn người lao động với một tổ chức hay doanh nghiệp của một quốc gia khác.
Trên quan điểm cùng nhận diện, từ đó định hướng giải quyết các tranh chấp thương mại có thể xảy ra trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế hiện nay, Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam , Bộ Tư pháp và Hội Luật gia Việt Nam đã cùng phối hợp tổ chức cuộc hội thảo “Những cảnh báo về các tranh chấp thương mại trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế”, tổ chức tại Hà Nội, ngày 28-6.
“Đã tham gia hợp đồng kinh tế, đương nhiên các doanh nghiệp và cá nhân phải chịu rủi ro. Hợp đồng kinh tế có thể bị phá vỡ bất kì lúc nào, do đó các tranh chấp thương mại luôn thường trực”, luật sư Phạm Quốc Anh, Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam khẳng định. Để không xảy ra tranh chấp thương mại, hoặc hạn chế thấp nhất thiệt hại khi có tranh chấp thương mại, luật sư Phạm Quốc Anh nhấn mạnh “hãy tính toán cho phương án xảy ra tranh chấp thương mại ngay từ đầu để chủ động trong mọi tình huống”.
Theo luật sư Anh, dù có xảy ra tranh chấp thương mại thì sau khi giải quyết xong, hoạt động sản xuất, kinh doanh vẫn phải tiến hành, chính vì thế, “nhận diện tranh chấp thương mại để phòng ngừa nó cũng là một phần của hoạt động kinh doanh”, luật sư Phạm Quốc Anh nói.
 |
| Tiến sỹ Nguyễn Đình Cung trả lời phỏng vấn báo chí. Ảnh: Nguyễn Hòa |
Đồng quan điểm về nhận định trên, Tiến sỹ Nguyễn Đình Cung, Viện phó Viện quản lý kinh tế Trung ương, trọng tài viên Trung tâm trọng tài quốc tế Việt Nam cho rằng, một đất nước đang phát triển nhanh như Việt Nam, với hoạt động của hàng trăm nghìn doanh nghiệp, đương nhiên sẽ tồn tại vô vàn kiểu tranh chấp thương mại. “Trong tất cả các giao dịch đều có nguy cơ xảy ra tranh chấp thương mại, vấn đề là ở chỗ ngay từ đầu khi thiết lập giao dịch cần phải tính toán xem yếu tố nào có thể gây ra tranh chấp giữa các bên, từ đó xử lý nhanh nhất, ít tốn kém nhất cho tất cả các bên”, Tiến sỹ Nguyễn Đình Cung, Viện phó Viện quản lý kinh tế Trung ương, trọng tài viên Trung tâm trọng tài quốc tế Việt Nam đưa ra lời khuyên đối với các doanh nghiệp.
Tại hội thảo Tiến sỹ Nguyễn Đình Cung cũng chỉ ra một số nguyên nhân nhân chủ yếu có thể gây ra tranh chấp thương mại: các dự án có vốn FDI không thực hiện hoặc thực hiện dở dang do bị rút giấy phép, bị đình hoãn; chuyển nhượng dự án cho đối tác khác; doanh nghiệp FDI bị phá sản, đóng cửa…tất cả các yếu tố này làm nảy sinh mâu thuẫn giữa doanh nghiệp, nhà đầu tư, chính quyền, người dân. Phát sinh mâu thuẫn giữa chủ nợ với các bên liên quan do không trả được nợ; không vay được vốn; nợ xấu tăng….Ở tầm vĩ mô, đó là dạng tranh chấp thương mại giữa các quốc gia với nhau do một bên được bảo hộ; tranh chấp giữa các quốc gia với doanh nghiệp, giữa doanh nghiệp với doanh nghiệp…
Theo ông Cung, nhận diện tranh chấp thương mại để giải quyết ổn thỏa các tranh chấp góp phần làm trong sạch, minh bạch nền kinh tế, từ đó thu hút các nhà đầu tư đến với Việt Nam.
 |
| Luật sư Trần Hữu Quỳnh trả lời phỏng vấn báo chí bên lề hội thảo. |
Vậy khi có tranh chấp thương mại, nên giải quyết thế nào? Luật sư Trần Hữu Quỳnh, Chủ tịch Trung tâm trọng tài quốc tế Việt Nam cho biết, khi Việt Nam hội nhập với quốc tế, đương nhiên các dạng tranh chấp thương mại cũng tăng lên, nhất là trong bối cảnh khủng hoảng mang tính toàn cầu. Ở mỗi tranh chấp thương mại cụ thể, lại có biện pháp giải quyết một cách linh hoạt. “Cố gắng đừng đưa ra nhau ra tòa, vừa tốn thời gian, vừa tốn kém”, ông Quỳnh nói.
Nhằm thực thi giải quyết các tranh chấp, Việt Nam đã ban hành Luật Trọng tài thương mại, quy định về thẩm quyền của các hình thức trọng tài, tổ chức trọng tài, trọng tài viên; trình tự, thủ tục trọng tài; quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của các bên trong tố tụng trọng tài; thẩm quyền của Tòa án đối với hoạt động trọng tài; tổ chức và hoạt động của trọng tài nước ngoài tại Việt Nam, thi hành phán quyết trọng tài…Vì vậy, hội đồng trọng tài thương mại hiện đã có đủ cơ sở pháp lý, uy tín đứng ra giải quyết các tranh chấp thương mại tại Việt Nam và thế giới.
“Giải quyết theo cơ chế trọng tài kinh tế có thuận lợi hơn rất nhiều. Thông thường, với điều kiện của Việt Nam, chỉ giải quyết trong vòng 4-5 tháng là xong một vụ. Theo quy định của Luật trọng tài thương mại, phán quyết của Hội đồng trọng tài kinh tế có hiệu lực như một bản án của tòa án. Với tầm quốc tế, phán quyết của trọng tài được công nhận ở 150 quốc gia trên toàn thế giới. “Có thể thấy rõ, trong điều kiện như hiện nay, cơ chế trọng tài để giải quyết nhanh, bí mật, có tình, có lý là lựa chọn khôn ngoan”, ông Trần Hữu Quỳnh, Chủ tịch Trung tâm trọng tài quốc tế Việt Nam nhấn mạnh.
 |
| Các đại biểu là doanh nghiệp, các luật sư dự hội thảo. Ảnh: Nguyễn Hòa |
Luật sư Châu Huy Anh đến từ công Luật LCT cho rằng sau khi Việt Nam thực thi Luật trọng tài thương mại, với chỉ một cấp xét xử và phán quyết, đã có nhiều doanh nghiệp lựa chọn hội đồng trọng tài thương mại.
Tuy nhiên đó là trong nước, phải thừa nhận một thực tế, trong thời gian gần đây, các vụ kiện mang tính quốc tế giữa một bên là các doanh nghiệp Việt Nam với một bên là đại diện của một nước hay một tổ chức quốc tế đang gia tăng. Nguyên nhân chủ yếu được cho là do yếu tố chủ quan do khi soạn hợp đồng, không thuê tư vấn pháp lý, dẫn tới khi thực hiện hợp đồng không đúng, không đủ. Khi vi phạm thì không giải quyết theo đúng cách. Đây là điểm yếu của doanh nghiệp Việt Nam.
Chia sẻ quan điểm từ cơ quan quản lý, bà Đỗ Hoàng Yến, đại diện Bộ Tư pháp cho biết, các cơ quan chủ quản đã nhìn thấy thực trạng này. Hiện Chính phủ cũng đang đề ra một số biện pháp để tăng cường năng lực cho các hội đồng trọng tài cũng như năng lực của trọng tài viên để đội ngũ này có đủ khả năng bảo vệ cho các doanh nghiệp khi xảy ra tranh chấp thương mại có yếu tố nước ngoài.
“Chúng ta hội nhập kinh tế, nhưng vấn đề dịch vụ pháp lý của chúng ta chưa theo kịp sự phát triển. Để tránh các tranh chấp thương mại có yếu tố nước ngoài, trước hết, luật sư Việt Nam nên giúp các doanh nghiệp trong nước chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, chứng từ để phòng ngừa trường hợp xảy ra các vụ kiện quốc tế”, bà Yến chia sẻ kinh nghiệm.
Với các doanh nghiệp trong nước, ông Quỳnh khẳng định, hiện đội ngũ trọng tài thương mại Việt Nam cũng có vị trí nhất định, với các vụ tranh chấp trong nước, doanh nghiệp nên chọn trọng tài Việt Nam, thay vì như hiện nay đi chọn trọng tài kinh tế nước ngoài.
Theo NGUYỄN HÒA
QĐND
