Bên cạnh đó, kinh tế thế giới sẽ phải đối mặt với những thách thức lớn như thương mại toàn cầu giảm sút (giảm từ mức 7,5% xuống còn 5,8% theo dự báo của Quỹ tiền tệ quốc tế IMF); dòng vốn đầu tư toàn cầu sụt giảm và kém ổn định; tình trạng tài khóa toàn cầu đang xấu đi; các nước đang phát triển dễ bị tổn thương hơn năm 2008 …
Các dự báo đều có chung nhận định về một triển vọng có phần u ám, thậm chí tồi tệ hơn rất nhiều của kinh tế thế giới trong năm 2012 so với năm 2011.
Là một nền kinh tế nhỏ có độ mở lớn, kinh tế Việt Nam năm 2012 được dự báo tăng trưởng sẽ chịu những tác động bất lợi không nhỏ của kinh tế khu vực và thế giới thông qua kênh xuất nhập khẩu cũng như kênh đầu tư gián tiếp và đầu tư trực tiếp. Đặc biệt là khi kinh tế Việt Nam vẫn còn nhiều điểm yếu nội tại như lạm phát còn ở mức cao, mất cân đối vĩ mô; hiệu quả đầu tư thấp; nhập siêu lớn; những yếu kém về cơ sở hạ tầng; thể chế và quản lý kinh tế chưa đáp ứng yêu cầu phát triển… Đáng lưu ý, những yếu kém của nền kinh tế diễn ra trong thời gian dài, có xu hướng lặp đi, lặp lại. Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu sụt giảm, những điểm yếu nội tại sẽ dần bộc lộ đầy đủ; đồng thời, tác động của kinh tế quốc tế cũng làm trầm trọng thêm các vấn đề nội tại mang tính cấu trúc của nền kinh tế Việt Nam. Như vậy, phản ứng chính sách của Việt Nam sẽ ra sao để đối phó với những tác động tiêu cực từ bên ngoài nói trên?
Trong giai đoạn 2012-2015, kinh tế Việt Nam cần xác định nhiệm vụ trọng tâm là tập trung ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát. Mặt khác, cần thực hiện ngay việc “tái cấu trúc nền kinh tế” với ba trụ cột chính là tái cấu trúc đầu tư công, DN nhà nước và hệ thống tài chính cùng với các hành động thực tế mang tính chiến lược để thay đổi mô hình tăng trưởng. Bởi lẽ, trong năm 2012 các nhân tố sản xuất như đầu tư, xuất khẩu theo kế hoạch và dự báo sẽ ở mức thấp hơn năm 2011; riêng nhân tố tiêu dùng có khả năng sẽ tăng cao hơn mức năm 2011 nhưng chỉ ở mức khiêm tốn. Bởi vậy, nếu không có sự thay đổi lớn về kết cấu kinh tế, hiệu suất đầu tư thì duy trì tăng trưởng như năm 2011 sẽ là thách thức hết sức lớn trong bối cảnh kinh tế toàn cầu suy giảm. Trên những cơ sở đó, thúc đẩy kinh tế tăng trưởng nhanh và bền vững. Năm 2012 sẽ là một năm bản lề; cần phải tạo “bước ngoặt” để xoay chuyển và ổn định tình hình. Theo đó, nhiệm vụ hàng đầu là kiềm chế lạm phát, khôi phục lòng tin, giảm lãi suất để giảm khó khăn cho DN. Mục tiêu tăng trưởng cần xếp sau mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô.
Trong trường hợp kinh tế thế giới rơi vào khủng hoảng, có thể xem xét thực hiện chính sách tiền tệ và tài khóa nới lỏng hơn so với kế hoạch. Trên cơ sở tính toán chi tiết quy mô hợp lý của gói kích thích kinh tế, có thể áp dụng một số phương thức kích cầu như: có biện pháp để giảm mặt bằng lãi suất từ 6- 8 điểm% so với hiện nay; miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp để doanh nghiệp tích lũy vốn, kích thích đầu tư; cho vay ưu đãi (nông nghiệp, nông thôn, xuất khẩu)…; tăng chi an sinh xã hội (y tế, giáo dục - đào tạo, nâng cao chất lượng lao động, trợ cấp thất nghiệp)…
TS. Lê Xuân Nghĩa
Phó Chủ tịch Ủy ban Giám sát Tài chính quốc gia
Trích nguồn từ Tờ Kinh doanh & tiếp thị
