Gỡ 'nút thắt' bằng cơ chế

Ba kiến nghị từ DN Nhật Bản

Thứ nhất, chúng tôi kiến nghị Chính phủ VN cần xây dựng và áp dụng cơ chế thông báo trước ưu đãi thuế. Đơn cử, Nghị định 218/2013/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật thuế thu nhập DN có hiệu lực từ ngày 01/01/2014, tuy nhiên các điều kiện cụ thể để áp dụng nhưng ưu đãi về thuế vẫn chưa rõ ràng. Về phía Bộ Tài chính VN, chúng tôi mong muốn nhanh chóng làm rõ các điều kiện áp dụng cụ thể cho Nghị định trên, đồng thời xem xét việc đưa ra những biện pháp minh bạch hóa các điều kiện áp dụng ưu đãi thuế đối với từng dự án đầu tư. Chẳng hạn bên cạnh giấy chứng nhận đầu tư, Bộ Tài chính - Tổng cục thuế gửi công văn riêng cho từng đối tượng nộp thuế… nhằm tăng cường tính ổn định và khả năng dự báo trước của từng đối tượng nộp thuế đối với các quy định pháp luật.

Thứ hai, rủi ro về chuyển đổi ngoại tệ và chuyển tiền ra nước ngoài. Trường hợp sử dụng VNĐ là đồng tiền giao dịch trong dự án, với tình hình hiện tại thì không có biện pháp nào tránh được rủi ro chuyển đổi ngoại tệ và chuyển tiền ra nước ngoài. Trong các dự án hạ tầng quy mô lớn, tiền tệ thực hiện tài chính trong dự án thông thường được thực hiện bằng đồng tiền mạnh như USD. Mặt khác, tại VN về nguyên tắc phải thanh toán bằng tiền VNĐ nên khi trả nợ thì cần phải chuyển đổi từ VNĐ sang một đồng tiền mạnh khác. Chính phủ VN chỉ bảo lãnh cho chuyển đổi thành ngoại tệ đối với 30% doanh thu của dự án bằng tiền VNĐ trong các dự án điện lực BOT (văn bản số 1604/2011/TTg-KTN). Quan điểm của chúng tôi là trong trường hợp thu nhập tính bằng đồng tiền nội địa thì chính phủ nước chủ nhà cần bảo lãnh 100% doanh thu đối với việc chuyển đổi ngoại tệ và chuyển tiền ra nước ngoài. Ngoài ra, trong các dự án khác ngoài dự án điện lực thì cũng cần phải có sự bảo lãnh tương tự của Chính phủ.

Thứ ba, đề xuất liên quan đến Bộ Luật lao động. Liên quan tới vấn đề  làm thêm giờ, lần trước chúng tôi đã trình bày rằng, quy định về số thời gian làm thêm giờ trong Luật lao động khắt khe hơn nhiều so với các nước châu Á. Ngoài ra, trong Luật lao động đưa ra nguyên tắc yêu cầu khi xây dựng thang lương, bảng lương thì phải áp dụng hệ số chênh lệch mức lương giữa các công việc hoặc chức danh là từ 5% trở lên, và phải tăng mức lương sau khi đã qua đào tạo lên ít nhất 7%. Ngoài ra, Luật cũng quy định nghĩa vụ phải công khai bảng lương trong nội bộ DN. Tuy nhiên, theo DN Nhật Bản, việc bãi bỏ nguyên tắc hệ số chênh lệch mức lương, quy định công khai bảng lương chính là nhằm giảm thiểu những rủi ro về mặt quản trị kinh doanh chẳng hạn như các cuộc đình công .

Chúng tôi rất mong có những biện pháp kịp thời để DN có thể mở rộng công việc kinh doanh chính đáng của mình.

Maruta Yoshihisa - Chủ tịch Hiệp hội DN Nhật Bản tại VN (JBAV) - TGĐ Toyota  VN: Ba “rào cản” với DN Hàn Quốc

Đầu tiên, khó khăn trong việc cấp giấy phép lao động cho người nước ngoài. Tháng 9/2013 Chính phủ ban hành Nghị định số 102/2013/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Bộ Luật lao động về lao động nước ngoài làm việc tại VN. Nghị định cho thấy sự siết chặt hơn của các cơ quan quản lý đối với người lao động nước ngoài. Cụ thể, các Cty khi tuyển dụng lao động người nước ngoài  phải báo cáo cho cơ quan chính quyền địa phương trước 30 ngày về kế hoạch tuyển dụng. Khi đăng ký cấp giấy phép lao động cho người nước ngoài đang cư trú tại VN, phải có xác nhận của cả hai nước VN và Hàn Quốc về tình hình vi phạm pháp luật. Thiết nghĩ, việc tăng cường thêm các quy định trong việc tuyển dụng người lao động nước ngoài sẽ gây ra những áp lực lên các Cty có nhu cầu tuyển dụng, đặc biệt là tuyển dụng vào các vị trí cần trình độ quản lý. Do đó, đối với các ngành nghề cần trình độ kĩ thuật cao, mà nguồn nhân lực VN chưa thể đáp ứng được thì cần có sự nới lỏng các quy định riêng biệt cho các ngành nghề này.

Thứ hai, phát sinh tiền thuế do bị thanh tra thuế trong quá trình giao dịch chuyển giá. Năm 2013 các cơ quan quản lý thuế DN đã tiến hành thanh tra thuế đối với các DN có nghi ngờ có dấu hiệu chuyển giá. Thực tế, DN có thể áp dụng một mức giá khác giữa các DN có mối liên kết đặc biệt với nhau, so với giá thị trường. Tuy nhiên, Chính phủ VN lại xem xét các trường hợp các DN FDI có mối quan hệ đặc biệt với các pháp nhân VN, trong quá trình giao dịch đều có xu hướng điều chỉnh giá cả, kinh phí và điều chỉnh thuế thu nhập phát sinh tại VN để thực hiện mục đích giảm tải gánh nặng về thuế. Báo cáo của thanh tra thuế cho thấy nhiều DN có lợi nhuận cao trên 20% vi phạm về vấn đề chuyển giá, tuy nhiên các DN cho rằng có sự cách biệt lớn giữa thực tiễn và các con số đánh giá do đó việc họ phải chịu thêm thuế và các phụ thuế từ các giao dịch trong quá khứ gây ra những khó khăn rất lớn cho DN.

Thứ ba, các DN đang gặp khó khăn trong việc duy trì ưu đãi đầu tư ban đầu khi DN tăng vốn đầu tư. Cụ thể, theo quy định mới của Luật DN được công bố năm 2013, các DN FDI khi tăng mức vốn đầu tư thì không còn được hưởng ưu đãi đầu tư như ban đầu. Tuy nhiên đối với việc mở rộng quy mô bằng cách tăng tài sản cố định, tăng năng suất sản xuất thì DN được quyền lựa chọn ưu đãi về giảm thuế thu nhập trên giá trị đầu tư cũ hoặc giá trị đầu tư tăng mới. Tuy nhiên, sự lựa chọn này không mang lại nhiều giá trị cho DN do giá trị đầu tư tăng mới thường không lớn so với giá trị đầu tư ban đầu.

Vì vậy, Chính phủ VN cần có những phương án và chính sách ưu đãi cho các DN đang đầu tư và có kế hoạch tăng vốn đầu tư, bên cạnh thu hút các dự án đầu tư mới.

Hong Sun - Tổng Thư ký Hiệp hội các DN Hàn Quốc tại VN  - TGĐ Cty TNHH Đầu tư và Phát triển HS VN