Chặn đứng đà suy giảm của nền kinh tế

Ông Trần Xuân Giá: Lạm phát được đo bằng CPI. Khi mức giá cả hàng hóa, dịch vụ chung trong nền kinh tế giảm đến mức vượt qua ngưỡng số không, tức CPI ở mức âm, thì có thể gọi đó là thiểu phát.

Gần đây, các phương tiện thông tin đại chúng sử dụng khái niệm “nền kinh tế đã rơi vào giảm phát” với hàm ý tốc độ tăng trưởng kinh tế giảm dần. Dùng khái niệm “giảm phát” trong trường hợp này là không phù hợp, dễ gây hiểu lầm.

Trong trường hợp cụ thể nói trên, nên dùng khái niệm “nền kinh tế rơi vào suy giảm” và một khi mức suy giảm đạt đến số âm thì dùng khái niệm “nền kinh tế rơi vào suy thoái”.

Ở đây, cần khẳng định CPI tháng 6 năm 2012 so với tháng trước đó âm 0,26% sau 38 tháng tăng liên tục và dự báo tình hình kinh tế sắp tới, thì chưa có căn cứ để nói rằng, chúng ta đã rơi vào tình trạng giảm phát, càng chưa thể nói gì về thiểu phát.

* Theo ông, điều cơ bản hiện nay chúng ta phải làm gì?

Ông Trần Xuân Giá: CPI mới âm có một tháng thì chưa thể kết luận được chúng ta đã rơi vào giảm phát. Điều đáng quan tâm là, ngay bây giờ đã có cơ sở để dự báo tốc độ lạm phát trong các tháng tiếp theo sẽ không cao và cả năm 2012, lạm phát chỉ khoảng 5%.

Nếu kịch bản này xảy ra thì về mặt số lượng, mục tiêu chính sách về kiềm chế lạm phát năm nay đã thành công (định hướng chính sách CPI năm 2012 ở mức 8-9%). Vấn đề đặt ra là, liệu kết quả đạt được của năm 2012 có bền vững như mong muốn hay lạm phát cao có thể quay trở lại bất kỳ lúc nào? Liệu có phá được vòng luẩn quẩn “hai năm lạm phát cao, một năm lạm phát thấp” như xảy ra từ năm 2007 đến nay hay không?…

Giá cả là biểu hiện bằng tiền của giá trị hàng hóa, nhưng đến nay, chúng ta mới chủ yếu áp dụng các giải pháp tình thế, ngắn hạn, tập trung vào các giải pháp liên quan đến tiền tệ. Còn các giải pháp cơ bản hơn để làm thay đổi giá trị hàng hóa như tái cơ cấu quản trị, điều hành của từng doanh nghiệp cũng như cả nền kinh tế; tái cấu trúc kinh tế, các giải pháp thị trường... hầu như chưa thực hiện được.

Kinh nghiệm cho hay, việc phải áp dụng các giải pháp tình thế, nặng về hành chính là cần thiết, nhưng tác dụng của nó là có giới hạn và nhất thời. Do đó, nếu không có những giải pháp cơ bản hơn, thì lạm phát năm 2012 có thể rất thấp, nhưng năm 2013 và có thể cả năm sau đó nữa, lạm phát cao sẽ bùng phát trở lại.

* Có ý kiến cho rằng, nền kinh tế đã qua thời kỳ khó khăn nhất. Quan điểm của ông ra sao?

Ông Trần Xuân Giá: Tôi cho rằng, nền kinh tế nước ta chưa qua thời kỳ khó khăn nhất, nhưng tiếp tục khó khăn đến mức nào còn tùy thuộc vào nỗ lực của chính chúng ta.

Trước hết, cần khẳng định, suy thoái kinh tế theo quy ước của nhiều nước trên thế giới có thể loại trừ với Việt Nam, nhưng suy giảm kinh tế sâu là điều hoàn toàn có thể xảy ra và nếu để kinh tế suy giảm sâu, thì hệ lụy của nó cũng rất nặng nề.

* Làm sao để nền kinh tế Việt Nam không tiếp tục lún sâu vào tình trạng này, thưa ông?

Ông Trần Xuân Giá: Mục tiêu kinh tế - xã hội của chúng ta là chặn đứng tình trạng suy giảm kinh tế, lấy lại đà tăng trưởng kinh tế nhanh, bền vững. Vì vậy, không thể chỉ áp dụng các giải pháp tình thế, mà phải vừa áp dụng các giải pháp trước mắt, vừa phải áp áp dụng các giải pháp cơ bản, lâu dài. Giải pháp trước mắt phải là một khâu của những giải pháp cơ bản, lâu dài. Theo tinh thần đó, ngay bây giờ, cần thực hiện song song hai nhóm giải pháp chính.

Nhóm giải pháp thứ nhất. Kiềm chế, nhưng tốt hơn là chặn đứng đà suy giảm sâu hơn của nền kinh tế. Cần coi đó là nhiệm vụ cấp bách trước mắt. Bởi lẽ, chặn đứng được đà suy giảm kinh tế sâu hơn và từng bước lấy lại đà tăng trưởng kinh tế bền vững là cách duy nhất đúng, là điều kiện quan trọng nhất để ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế được tốc độ lạm phát, sao cho tốc độ lạm phát thấp hơn tốc độ tăng trưởng kinh tế và trên nền đó từng bước thực hiện các mục tiêu về đảm bảo an sinh xã hội một cách thực chất. Đồng thời, cần thống nhất quan điểm tăng trưởng nóng gây ra lạm phát, nhưng lịch sử kinh tế của nước ta cũng cho thấy, tăng trưởng nguội lạnh cũng gây ra lạm phát rất cao và khắc phục nó cũng vô cùng khó khăn.

Về nhóm giải pháp thứ hai, ngay từ bây giờ, trong khi tiếp tục thực hiện các giải pháp tình thế, cần phải quyết liệt, nhất quán, chủ động thực hiện các giải pháp cơ bản để lấy lại đà tăng trưởng kinh tế với năng suất và hiệu quả cao hơn. Đó là các giải pháp giảm chi phí sản xuất, kinh doanh, nâng cao năng suất, hiệu quả, sức cạnh tranh tranh của cả nền kinh tế cũng như từng ngành, từng lĩnh vực. Đặc biệt, từng doanh nghiệp phải tự cơ cấu lại sản xuất, kinh doanh để nâng cao năng suất lao động, giảm chi phí, tăng sức cạnh tranh.