Lương thấp, điện cao
PGS – TS Trần Đình Thiên, Viện trưởng viện kinh tế Việt Nam cho rằng,
bản chất của việc cứ tăng giá điện lại gây bức xúc là vì lương thấp, do
chi phí sản xuất, công nghệ trong nền kinh tế đều đang phải tiêu dùng
điện quá nhiều. Chúng ta nên nhìn giá điện như một tọa độ để phân tích
các điểm cân bằng khác trong nền kinh tế. Đơn giản, nếu không cân bằng
được vấn đề giữa tiền lương và giá điện, thì khi sửa được bất hợp lý của
ngành điện lại sẽ phát sinh ra bất hợp lý của ngành khác. Trong tương
lai, nếu giá điện có thể được điều chỉnh theo giá thị trường nhưng cơ
chế tiền lương không thay đổi thì người dân sao có thể chịu được.
Theo phân tích của PGS – TS Trần Đình Thiên, mặt bằng tiền lương của
chúng ta đang quá thấp, nên khi giá điện có tăng ít đến đâu thì mọi
người cũng sẽ thấy có tổn thất đáng kể. Khi tiền lương không được xử lý
tốt thì ngành điện phải đối mặt với nhiều bức xúc là điều dễ hiểu. "Hơi
tăng giá điện là người ta phản ứng, đủ các thứ bực bội cộng với tiền
lương thấp tạo thành một áp lực không công bằng với ngành điện." – TS
Trần Đình Thiên nói.
PGS – TS Trần Đình Thiên - Viện trưởng Viện kinh tế Việt Nam
Với góc nhìn của một chuyên gia kinh tế nhiều năm kinh nghiệm, PGS –
TS Trần Đình Thiên cho rằng, chúng ta chỉ đang tập trung vào giá điện
khi đưa ra quan điểm mà không có cái nhìn toàn diện thì đó không phải
giải pháp tốt cho phát triển. Đối với người dân và doanh nghiệp, vấn đề
lương thấp giá cao gây ra nhiều khó khăn trong đời sống, vậy thì nhìn từ
câu chuyện giá điện, chúng ta cần xem xét xử lý ngay vấn đề lương nữa
để cân bằng được an sinh xã hội.
Về vấn đề tiền lương, Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh cũng khẳng định, chính
phủ luôn quan tâm tới nhiệm vụ phải điều chỉnh chính sách tiền lương sao
cho hài hòa với sự phát triển của xã hội, đảm bảo đời sống cho người
lao động. Cụ thể, ngày 6-8 tại Hà Nội, Hội đồng tiền lương Quốc Gia đã
chính thức ra mắt và đi vào hoạt động. Theo đó, Hội đồng tiền lương Quốc
Gia sẽ là cơ quan tham vấn trực tiếp cho Chính phủ về các chính sách
lương trong thời gian tới, đảm bảo mức lương tối thiểu hợp lý theo từng
thời kỳ.
Minh bạch và cơ chế thị trường trong giá điện
Mới đây, ngày 30-7 tại phiên họp thường kỳ của Chính phủ, Thủ tướng đã
trực tiếp chỉ đạo yêu cầu Bộ Công Thương phải đẩy nhanh lộ trình giá thị
trường đối với điện, xăng, dầu và đảm bảo tính minh bạch, công khai
trong hoạt động liên quan tới mặt hàng này. Trong buổi họp, Thủ tướng
cũng nhấn mạnh rằng: "Chúng ta phải công khai, minh bạch để người dân
hiểu và chia sẻ với điều hành của Chính phủ".
Tuy nhiên, ngay sau đó, Bộ Công thương đã từ chối trả lời các câu hỏi liên quan tới điện trong buổi họp
báo thường kỳ của ngày 5-8. Từ đây, vấn đề công khai, minh bạch trong giá
điện càng được dư luận quan tâm nhiều hơn. Viện trưởng Viện kinh tế Việt
Nam, PGS –TS Trần Đình Thiên cho rằng, giá điện là yếu tố mang tính ổn
định xã hội rất cao, đặc tính khác với giá của mặt hàng khác, nó ảnh
hưởng trực tiếp vào đời sống của từng người trong xã hội, đặc biệt là
người nghèo. "Ta thấy điện cứ tăng giá nhưng lại giải trình không kịp
thời, không dứt khoát, không rõ ràng mà lại thêm việc từ chối trả lời
như vậy thì càng gây ra tâm lý không tốt cho xã hội. Còn giải thích rằng
đã có người trả lời rồi thì đó không phải là một câu trả lời tốt." –
Ông nói.
Tại sao giá điện lại là vấn đề được đặc biệt quan tâm, mặc dù các các
mặt hàng khác thì giá cũng tăng chứ không phải không tăng. Viện trưởng
Viện kinh tế VN cho rằng cách tiếp cận với giá điện hiện nay không rõ
ràng giữa giá thị trường và giá bao
cấp. Trong khi đó, cơ quan quản lý và EVN đều không giải trình được cho
người sử dụng theo một logic mạch lạc cho nên "cứ lúng túng mãi". Trong
khi cần có một giá đầy đủ, giá thị trường cho ngành điện thay vì phải
ôm một cái giá bao cấp cho nên làm sao thỏa mãn được mọi đối tượng trong
xã hội. Đại diện Viện kinh tế VN đề xuất: trong ngắn hạn Chính phủ cần
cân bằng nhanh chóng về chính sách tiền lương cho người lao động, thêm
vào đó, cần phải đẩy nhanh lộ trình xây dựng thị trường bán lẻ điện cạnh
tranh, tạo ra một sân chơi công bằng cho người dân sử dụng điện và cả
bên bán điện.
(Khampha.vn)
