Trong báo cáo triển vọng kinh tế mới nhất vừa được Bộ phận nghiên cứu của ngân hàng ANZ công bố, các chỉ số gần đây cho thấy kinh tế Việt Nam tiếp tục trên đà hồi phục. Ngân hàng tái khẳng định mức tăng trưởng kinh tế 6,5% cho cả 2015 và 2016 là hoàn toàn trong tầm tay của Việt Nam.
Tuy nhiên song hành cùng tăng trưởng kinh tế, hoạt động nhập khẩu cũng phải tăng để hỗ trợ tăng trưởng đầu tư và mở rộng sản xuất. Do đó ANZ cảnh báo Việt Nam sẽ phải đối phó với thâm hụt tài khoản vãng lai ở mức nhỏ trong trung hạn. Cụ thể, tỷ lệ thâm hụt sẽ ở mức 0,5% GDP trong 2015, mở rộng ra 1% GDP trong 2016.
Lần đầu tiên trong vòng ba năm, thương mại quốc tế dần đẩy cán cân vãng lai về phía thâm hụt. Trong 6 tháng đầu 2015, thâm hụt thương mại nới dần lên 3,8 tỷ USD khi nhập khẩu tăng 17,1% so với cùng kỳ năm trước.
Trước đây, ngân hàng từng nhận định sự chuyển dịch không thể tránh khỏi trong cán cân thương mại của Việt Nam là một yếu tố “đáng mừng”. Tuy nhiên thực tế này cũng đi kèm nhiều tác nhân tiêu cực.
Đầu tiên, nhu cầu nội địa hồi phục đã “tiếp sức” cho thâm hụt thương mại. Trong nửa đầu năm, tỷ lệ tăng trưởng nhập khẩu cao gần gấp đôi so với xuất khẩu.
Cuối năm 2014, Quốc hội Việt Nam công bố nhiều mục tiêu kinh tế - xã hội để theo đuổi một mô hình tăng trưởng bền vững.
Đầu tiên, mức trần phá giá VND sẽ được giới hạn ở 2% trong 2015. Mục tiêu này cũng phù hợp với kế hoạch hạ giá nội tệ đề ra trong 3 năm qua. Mức “room” hiện đã được Ngân hàng Nhà nước sử dụng hết.
Thứ hai, thâm hụt thương mại không được phép cao hơn 5% so với tổng xuất khẩu. Tính đến tháng Sáu, khoản thâm hụt 3,8 tỷ USD đã ngang bằng 4,8% tổng xuất khẩu cùng kỳ. Số liệu cán cân thanh toán mới nhất trong quý I cho thấy thâm hụt cán cân vãng lai ở mức 1,1 tỷ USD, mặc dù cán cân tổng thể vẫn thặng dư 2,7 tỷ USD.
Giả định nền kinh tế duy trì đà hoạt động như hiện tại, ANZ dự tính thâm hụt thương mại sẽ cán mốc 7,5 – 8 tỷ USD đến cuối năm 2015, cao hơn tỷ lệ mục tiêu của Quốc hội đề ra.
Thứ Ba, Quốc hội đặt mục tiêu duy trì mức dự trữ ngoại hối đủ để trang trải hoạt động nhập khẩu trong ít nhất 12 tuần. Theo số liệu mới nhất của Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF), dự trữ ngoại hối của Việt Nam đạt 34,6 tỷ USD tính đến tháng 12/2014. Thiếu số liệu cập nhật, ANZ ước tính con số hiện đang ở mức 35 tỷ USD.
Tính toán theo số liệu nhập khẩu gần đây, lượng dự trữ này chỉ đủ để trang trải hoạt động nhập khẩu trong vòng 11,1 tuần, thấp hơn một chút so với mục tiêu đề ra.
Để đưa tỷ lệ về lại mức 12 tuần, Ngân hàng Nhà nước có 3 lựa chọn.
Đầu tiên, định chế có thể đặt trần nhập khẩu trung bình hàng tháng ở mức 12,5 tỷ USD.
Thứ hai, ngân hàng có thể tăng tốc bồi đắp kho dự trữ ngoại hối theo đà tăng của nhập khẩu.
Cách thứ ba, họ có thể hạ giá đồng VND sâu thêm, nhưng phương án này có thể phá vỡ mục tiêu 2% đặt ra trong năm 2015.
Tuy nhiên mức thâm hụt này được đánh giá không gây nhiều “đau đớn”. Nếu Việt Nam cho phép cân chỉnh tỷ giá hối đoái khi cần thiết để phản ánh thực tế thanh toán quốc tế, điều này sẽ bình ổn thương mại quốc tế theo một hướng đi bền vững hơn, ANZ nhận xét.
Tuy nhiên nếu tỷ lệ phá giá VND bị giới hạn ở mức 2% một năm khi tài khoản vãng lai thâm hụt, thì nguy cơ cạn kiệt nguồn dự trữ ngoại hối sẽ nhen nhóm.
Thảo Mai - Nhịp sống kinh doanh
