Chân dung Robert Todd Lincoln là con trai đầu của tổng thống Abraham Lincoln.
Chân dung thời trẻ Edwin Booth, anh trai của kẻ sát nhân John Wilkes Booth.
Edwin là diễn viên tài năng và nổi tiếng ở thế kỷ 19 với vai diễn Hamlet trong kịch Shakespeare.
Số phận đưa Robert Lincoln và Edwin Booth gặp nhau tại một ga tàu ở thành phố Jersey, New Jersey vào giữa cuộc nội chiến Mỹ. Khi đó Robert đang trong kì nghỉ ở trường Havard, đi từ New York tới Washington D.C., còn Booth đang đi tới Richmond, Virginia để thăm người bạn của mình là John T. Ford (chủ nhà hát Ford ở Washington). Theo Robert, ngày gặp gỡ này của hai người là vào khoảng năm 1863 - 1864.
Robert Lincoln viết tóm tắt về sự kiện này trong một lá thư gửi tới Richard Watson Gilder (biên tập Tạp chí thế kỉ) vào năm 1909, sau khi Gilder nhờ ông xác nhận về sự kiện này: Sự việc diễn ra khi một nhóm hành khách đang mua vé lên toa tàu nằm từ người bán vé ở cửa toa tàu. Nền sân ga cao bằng nền toa tàu và có một khoảng trống hẹp giữa toa tàu và sân ga. Robert đã bị đám đông đẩy sát vào toa tàu trong khi chờ tới lượt mình. Khi đó, đoàn tàu bắt đầu chuyển bánh và ông bị kéo ngã xuống phía dưới khoảng trống đó. May mắn thay một người lạ mặt đã kịp thời kéo ông lên khu vực an toàn của sân ga. Khi quay lại cám ơn người cứu mạng mình, Robert nhận ra đó là Edwin Booth, nhân vật nổi tiếng mà ai cũng biết.
Một tháng sau khi sự việc xảy ra , năm 1865, Edwin đã nhận được thư từ một người bạn, Colonel Adam Badeau, người đang làm việc tại văn phòng của tướng Grant. Robert đã kể lại câu chuyện mình được cứu cho Badeau khi họ đang đóng quân tại City Point, bang Virginia và ngỏ ý muốn ông gửi lời khen ngợi tới Edwin vì hành động nghĩa hiệp. Bản thân tướng Grant cũng đã từng viết thư để ca ngợi Booth như một người anh hùng. Chỉ đến lúc đó, Edwin mới biết danh tính thật của Robert.
Vào tối ngày 14/4/1865, Robert ở Nhà trắng để gặp người bạn John Hay, thư kí riêng của tổng thống. Khi Robert biết tin cha mình bị bắn, ông đã mau chóng tới nhà Peterson, nơi tổng thống được chuyển tới và ở bên cạnh ông cho tới khi tổng thống qua đời.
Tối ngày 14/4/1865, John Booth đã ám sát tổng thống ngay tại nhà hát kịch Ford.
Cuộc đời Robert Lincoln rõ ràng đã trở nên tối tăm sau sự kiện đêm
hôm đó, không chỉ vì nỗi đau mất cha mà còn vì ông tin rằng mình đã có
thể cứu sống cha nếu đi cùng cha mẹ tới buổi diễn kịch. Người bạn thân
sau này của ông, Nicholas Murray Butler, kể lại trong hồi kí của mình
rằng Robert không bao giờ tha thứ cho sự vắng mặt của mình đêm đó. Là
thành viên trẻ nhất trong nhóm đồng hành của tổng thống, Robert sẽ được
ngồi ở phía cuối phòng, gần cánh cửa nhất. Ông kể với Butler rằng nếu có
mặt ở đó, Booth sẽ phải đối phó với ông trước khi có thể tới gần tổng
thống.
Đối với Edwin Booth, vụ ám sát gần như đã phá hủy bản thân ông. Trong một khoảng khắc, Edwin Booth mất đi em trai, danh dự của gia đình và tổng thống của mình. Ngày hôm sau vụ ám sát, Edwin viết thư cho Adam Badeau và trải nỗi lòng của mình về các sự kiện trước đó, than thở rằng những kế hoạch tươi đẹp ông có cho tương lai đều đã bị phá hủy hoàn toàn.
Hành động ám sát tổng thống Lincoln của em trai John Booth (phải) đã gây cú sốc lớn với Edwin Booth.
Dù Edwin cuối cùng cũng vượt qua cú sốc sau vụ ám sát, danh tiếng của
dòng họ Booth vẫn mãi mãi không thể xóa bỏ vết chàm từ hành động của
John Wilkes Booth. Suốt một thời gian, Edwin rất sợ việc ra khỏi nhà vào
ban ngày. Vụ ám sát cũng như sự gièm pha của dư luận dành cho gia đình
đã khiến Edwin Booth phải nghỉ diễn gần 1 năm.
Câu chuyện Edwin Booth cứu mạng Robert Lincoln giống như một sự trùng hợp kì lạ đến mức mà rất nhiều người đã gọi đó là một trò đùa của số phận.
Phan Hạnh
