Lịch Gregory là một bộ lịch mới do Giáo hoàng Gregory XIII
đưa ra vào năm 1582. Chính việc áp dụng bộ lịch này mà một số ngày trong
tháng 10/1582 đã bị bỏ qua ở một số nước như Italia, Ba Lan, Tây Ban
Nha và Bồ Đào Nha.
Hình khắc trên mộ của Giáo hoàng Gregory XIII, kỷ niệm lịch Gregory được áp dụng.
Trước năm 1582, người châu Âu và các thuộc địa sử dụng bộ lịch dựa
trên lịch Julian được Hoàng đế Julius Caesar đưa ra năm 46 trước Công
nguyên. Theo đó thì một năm có 365,25 ngày. Nhưng độ dài của năm mặt
trời là 365, 242216 ngày cho nên lịch Julius dài hơn khoảng 0,0078 ngày
trong một năm, tức là khoảng 11 phút 14 giây. Để bù vào sự khác biệt
giữa năm theo lịch và chu kỳ của mặt trời thì cứ 400 năm phải bỏ bớt đi 3
ngày cho năm nhuận. Tính đến năm 1582, thì sự sai biệt đã lên đến 10
ngày.
Giáo Hoàng Gregory XIII quyết định bỏ 10 ngày trong tháng 10 năm đó
để cho lịch và mùa màng ăn khớp với nhau trở lại. Theo đó sau ngày
4/10/1582 thì sang ngày hôm sau là 15/10/1582. Như vậy, ở các quốc gia
đầu tiên áp dụng bộ lịch Gregory, ngày 7/10/1582 cùng với 9 ngày khác
không còn tồn tại. Và để tránh lặp lại sai biệt, phép lịch mới này lấy
năm nhuận là năm có số thứ tự chia hết cho 4 (như năm 1964, 1980, 2004,
...) và các năm tận cùng bằng 00 phải chia hết cho 400 mới là năm nhuận
(năm 2000 chia hết cho 4 và 400 nên là năm nhuận, những năm 1700 1800 và
1900 chia hết cho 4 nhưng không chia hết cho 400 nên không phải là năm
nhuận...).
Quảng cáo
Hình minh họa cho tháng 10 năm 1582 sau khi áp dụng lịch Gregory.
Tuy nhiên vì sự thông tin chậm trễ và lý do tôn giáo, nhiều nước đã
không áp dụng lịch Gregory ngay sau đó. Nước Anh (và Hoa Kỳ lúc còn là
thuộc địa của Anh) mãi đến 1752 mới theo lịch này, và khi đó phải bỏ bớt
11 ngày trong lịch (do đó George Washington sinh ngày 11 tháng 2 năm
1731, nhưng Hoa Kỳ ăn mừng sinh nhật của ông vào ngày 22 tháng 2. Nga
chỉ theo lịch này sau năm 1917, do đó Cách mạng tháng Mười Nga diễn ra
vào tháng 11 dương lịch.
Ngày nay, bộ lịch Gregory được sử dụng không chỉ ở các nước theo đạo Thiên chúa ở châu Âu mà còn được dùng ở trên toàn thế giới. Tuy nhiên, chúng ta sẽ không có cơ hội để viết về các sự kiện diễn ra từ ngày 5 đến ngày 14 tháng 10 năm 1582 do sự thay đổi này.
Phan Hạnh
Theo Craked History
