Tập đoàn Vingroup của tỷ phú Phạm Nhật Vượng với quyết tâm trở thành động lực tạo nên một chuỗi công nghiệp hỗ trợ lớn đang gấp rút xây dựng các mảnh ghép nền tảng để chuẩn bị cho việc kế hoạch triển khai dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam trị giá 67 tỷ USD. Định hướng rõ ràng và các bước đi được công bố công khai, Vingroup không chỉ tham gia vào vai trò chủ đầu tư mà còn muốn đảm bảo nguồn vật liệu, năng lượng, công nghệ và hạ tầng đi kèm nằm trong hệ sinh thái của mình để dự án chiến lược mang đậm giá trị của doanh nghiệp Việt.
TỐI ƯU HÓA NĂNG LỰC SẢN XUẤT DOANH NGHIỆP VIỆT
Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 172/2024/QH15 về chủ trương đầu tư tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, có tổng chiều dài khoảng 1.500 km, nối liền hai trung tâm kinh tế lớn là Hà Nội và TP.HCM, với tổng chi phí sơ bộ khoảng 67 tỷ USD. Dự án này được đánh giá là trụ cột chiến lược giúp Việt Nam hiện đại hóa hệ thống giao thông, thúc đẩy liên kết vùng, rút ngắn thời gian di chuyển giữa hai đầu đất nước xuống chỉ còn khoảng 5-6 giờ.
Trong bối cảnh đó, Tập đoàn Vingroup thông qua công ty con VinSpeed chính thức đề xuất một phương án đầu tư cho tuyến đường sắt này. Theo hồ sơ gửi các cơ quan quản lý nhà nước, VinSpeed đề nghị được triển khai dự án với tổng vốn đầu tư khoảng 61,35 tỷ USD mức dự chi tiết kiệm khá lớn cho ngân sách Nhà nước.
Vingroup cam kết tự đảm nhận khoảng 20% vốn đầu tư (tương đương hơn 12 tỷ USD), 80% còn lại sẽ được huy động từ nguồn vốn vay ưu đãi từ ngân sách nhà nước dưới hình thức cho vay không lãi suất với thời hạn hoàn trả lên tới 35 năm. Mô hình này được đánh giá là hướng đi mới trong hợp tác công - tư (PPP), giảm gánh nặng vốn đầu tư trực tiếp cho ngân sách nhưng vẫn đảm bảo vai trò kiểm soát của Nhà nước.
Điều đáng chú ý là trong đề xuất của mình, VinSpeed cũng cam kết tiến độ vượt trội so với kế hoạch Nhà nước đưa ra. Cụ thể, dự án sẽ được khởi công trước tháng 12/2025 và hoàn thành toàn tuyến vào tháng 12/2030, tức sớm hơn khoảng 5 năm so với mốc 2035 trong kế hoạch tổng thể trước đó. Vingroup đang từng bước chuẩn bị trong việc tạo bước đột phá về hạ tầng, tận dụng kinh nghiệm quản trị dự án quy mô lớn từ các lĩnh vực khác như sản xuất ô tô điện (VinFast), bất động sản, công nghiệp chế tạo và năng lượng.
Động thái nổi bật của Vingroup là liên tục tăng vốn cho VinSpeed, thể hiện tiềm lực vững vàng. Mới đây, VinSpeed vừa hoàn tất đợt tăng vốn điều lệ đột phá từ 31.200 tỷ đồng lên mức 33.000 tỷ đồng (tương đương 1,3 tỷ USD), đánh dấu lần tăng vốn thứ hai chỉ trong tháng 11. Trước đó, vào ngày 3/11, VinSpeed đã thực hiện một bước đi chiến lược khi nâng vốn từ 15.000 tỷ lên 31.200 tỷ đồng thông qua việc sáp nhập với Công ty Cổ phần Quản lý và Đầu tư Bất động sản Hưng Long.
Ngoài tham vọng triển khai dự án đường sắt tốc độ cao trục Bắc Nam, VinSpeed đã công bố báo cáo đánh giá tác động môi trường cho hai dự án đường sắt cao tốc Hà Nội - Hạ Long và Bến Thành - Cần Giờ.
Doanh nghiệp đặt ra tiến độ hoàn thành hai tuyến khi dự kiến vận hành thương mại vào đầu 2028, tức là chỉ sau 2 năm triển khai. Tổng vốn đầu tư dự án ước khoảng 85.650 tỷ đồng (tương đương gần 3,3 tỷ USD), trong đó chi phí xây dựng hơn 37.000 tỷ đồng, thiết bị hơn 24.700 tỷ, quản lý dự án 7.400 tỷ, chi phí dự phòng 10.700 tỷ và lãi vay khoảng 5.800 tỷ đồng.
XÂY DỰNG HỆ SINH THÁI CÔNG NGHIỆP HỖ TRỢ
Trước thời điểm lựa chọn nhà đầu tư cho loạt dự án giao thông trọng điểm, hệ sinh thái của tỷ phú Phạm Nhật Vượng dường như đã sớm bước vào giai đoạn hành động. Tập đoàn này đang đồng loạt triển khai nhiều mảng công nghiệp then chốt từ sản xuất thép, năng lượng, robot, AI đến hàng không và vũ trụ nhằm hình thành một hệ sinh thái công nghiệp khép kín phục vụ cho các dự án hạ tầng giao thông trọng điểm sắp tới. Đây được xem là bước đi mang tính chuẩn bị dài hạn, thể hiện tầm nhìn chiến lược của Vingroup trong việc làm chủ chuỗi cung ứng và công nghệ cho những công trình quy mô quốc gia.
Đầu tiên phải kể đến Công ty Cổ phần Sản xuất và Kinh doanh Thép VinMetal, được thành lập vào đầu tháng 10/2025, đánh dấu bước tiến mới của Vingroup trong lĩnh vực luyện kim. Với vốn đầu tư khởi điểm khoảng 10.000 tỷ đồng (tương đương 380 triệu USD), VinMetal được định hướng trở thành nhà sản xuất thép công nghệ cao, không chỉ phục vụ nhu cầu nội bộ của tập đoàn mà còn cung ứng cho các dự án hạ tầng quy mô quốc gia, trong đó có tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam.
Dự án đầu tiên của VinMetal được quy hoạch tại Khu kinh tế Vũng Áng (Hà Tĩnh), với công suất giai đoạn 1 dự kiến đạt 5 triệu tấn/năm. Các dòng sản phẩm chủ lực gồm thép tấm, thép kết cấu, thép ray và thép hợp kim chất lượng cao, hướng tới thay thế nguồn nhập khẩu và từng bước làm chủ chuỗi cung ứng vật liệu xây dựng chiến lược.
Bên cạnh ngành thép, Vingroup cũng mở rộng mạnh sang lĩnh vực năng lượng thông qua VinEnergo, doanh nghiệp được thành lập với sứ mệnh phát triển các nguồn điện tái tạo, năng lượng sạch và hạ tầng truyền tải điện. Theo hồ sơ doanh nghiệp, VinEnergo không chỉ sản xuất điện từ năng lượng gió, mặt trời và hydrogen xanh, mà còn được cấp phép truyền tải và bán lẻ điện, điều hiếm thấy với một doanh nghiệp tư nhân tại Việt Nam.
Đặc biệt, VinEnergo đã tham gia liên danh đầu tư Nhà máy Nhiệt điện LNG Hải Phòng, dự án có quy mô gần 100 ha, tổng vốn đầu tư khoảng 178.000 tỷ đồng, được xem là nguồn cung năng lượng chủ lực cho các dự án công nghiệp và hạ tầng quy mô lớn của Vingroup. Sự xuất hiện của VinEnergo cho thấy tầm nhìn của tập đoàn trong việc đảm bảo an ninh năng lượng nội bộ, giảm phụ thuộc vào bên ngoài khi triển khai các công trình hạ tầng trọng điểm.
Cùng thời điểm đó, VinRobotics ra đời như “bộ não công nghệ” trong chuỗi hệ sinh thái này. Với vốn điều lệ 1.000 tỷ đồng (tương đương khoảng 40 triệu USD), VinRobotics tập trung vào nghiên cứu, sản xuất robot và thiết bị tự động hóa phục vụ thi công, vận hành, cũng như quản lý hạ tầng công nghiệp. Các dòng sản phẩm và giải pháp của VinRobotics hướng tới tự động hóa dây chuyền sản xuất, bảo trì đường sắt, nhà máy và khu công nghiệp thông minh, đồng thời hỗ trợ các lĩnh vực công nghệ cao khác của Vingroup như ô tô điện, hàng không và logistics.
Nhìn tổng thể, Vingroup đang định hình một hệ sinh thái công nghiệp - công nghệ hoàn chỉnh nhằm phục vụ trực tiếp cho các dự án hạ tầng chiến lược quốc gia, trong đó đường sắt cao tốc Bắc - Nam là trọng tâm.
Sự ra đời liên tiếp của VinMetal, VinEnergo và VinRobotics cho thấy một chiến lược bài bản và mang tính “chuỗi giá trị khép kín” của Vingroup từ vật liệu, năng lượng, đến công nghệ và vận hành. Mỗi mảng hoạt động là một mắt xích trong kế hoạch lớn hơn: xây dựng năng lực công nghiệp tự chủ để chuẩn bị cho các dự án hạ tầng chiến lược, xa hơn là nền công nghiệp quốc gia hiện đại do Việt Nam làm chủ.
