Thanh tra Chính phủ đã ban hành Kết luận thanh tra số 276/KL-TTCP của Thanh tra Chính phủ về việc chấp hành chính sách pháp luật về phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ và sử dụng nguồn tiền từ trái phiếu doanh nghiệp. Trong đó, Thanh tra đã xác định một số vấn đề trong quá trình sử dụng nguồn tiền từ trái phiếu doanh nghiệp đang tồn tại ở Ngân hàng Thương mại Cổ phần Phương Đông (OCB).
THANH TRA "ĐIỂM DANH" SAI SÓT CỦA OCB VỀ TRÁI PHIẾU
Ngân hàng OCB là 1 trong 5 ngân hàng thương mại cổ phần trong diện thanh tra. Theo số liệu tổng hợp từ báo cáo của các ngân hàng này, trong giai đoạn từ 1/1/2015 đến 30/6/2023, các ngân hàng đã phát hành thành công 386 mã trái phiếu doanh nghiệp với tổng giá trị hơn 255.142 tỷ đồng.
Mục đích phát hành trái phiếu của các nhà băng này để tăng quy mô vốn, bổ sung vốn phục vụ khách hàng. Đến thời điểm thanh tra, tại các ngân hàng nêu trên còn 173 mã trái phiếu doanh nghiệp đang lưu hành với tổng giá trị 97.828 tỷ đồng.
Theo kết luận thanh tra, Ngân hàng OCB khi công bố thông tin trước các đợt phát hành trái phiếu doanh nghiệp trong thời gian từ năm 2021 đến ngày 30/6/2023, nội dung các bản công bố thông tin - mục "Kế hoạch sử dụng tiền thu được từ đợt phát hành" không nêu rõ thời gian giải ngân nguồn vốn từ phát hành trái phiếu doanh nghiệp theo mẫu được quy định tại mục IV Phụ lục I5 là thực hiện chưa đúng quy định tại Khoản 2 Điều 36 Thông tư số 122/2020/TT-ВТС.
OCB cũng không xây dựng kế hoạch nguồn vốn và sử dụng nguồn vốn của năm tài chính đối với việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp trong giai đoạn từ năm 2016 đến năm 2019 theo quy định tại khoản 3 Điều 1 Nghị định số 90/2011/NĐ-CP, khoản 1 Điều 3 Nghị định số 163/2018/NĐ-CP7, khoản 4 Điều 228 Thông tư số 34/2013/TT-NHNN và khoản 4 Điều 19 Thông tư số 16/2016/TT-NHNN của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.
Bên cạnh đó, OCB thực hiện phát hành trái phiếu doanh nghiệp không đúng phương án đã được Hội đồng quản trị OCB phê duyệt theo Nghị quyết số 04/2017/NQ-HĐQT ngày 23/1/201710 và Nghị quyết số 22/2020/NQ-HĐQT ngày 25/5/202011.
Về sử dụng nguồn tiền từ trái phiếu doanh nghiệp, OCB không thực hiện trách nhiệm quản lý vốn từ phát hành trái phiếu doanh nghiệp theo quy định tại khoản tại khoản 1 Điều 38 Nghị định số 90/2011/NĐ-CP, khoản 2 Điều 35 Nghị định số 163/2018/NĐ-CP, khoản 2 Điều 34 Nghị định số 153/2020/NĐ-CP, cụ thể: Ngân hàng có Báo cáo tình hình sử dụng số tiền thu được từ việc phát hành trái phiếu đối với trái phiếu còn dư nợ tại thời điểm 31/12/2022 và 30/6/2023 được kiểm toán bởi tổ chức kiểm toán đủ điều kiện 6. Theo ý kiến của đơn vị kiểm toán tại các báo cáo kiểm toán tình hình sử dụng vốn, việc đưa ra ý kiến kiểm toán đối với tình hình sử dụng tiền từ trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ của các tổ chức tín dụng căn cứ số dư trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại thời điểm 31/12/2022 hoặc 30/6/2023 của tổ chức tín dụng để xác định là số tiền đã được tổ chức tín dụng cho vay tại thời điểm 31/12/2022 hoặc 30/6/2023 mà không xác định được cụ thể khoản vay nào có sử dụng nguồn tiền thu được từ các đợt phát hành trái phiếu doanh nghiệp của tổ chức tín dụng.
OCB báo cáo không thể phân định chính xác số liệu về việc sử dụng số tiền thu được từ trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ cho từng khoản vay, từng khách hàng cụ thể do toàn bộ tiền thu được từ phát hành trái phiếu doanh nghiệp không theo dõi riêng mà hòa chung vào nguồn vốn kinh doanh chung của tổ chức tín dụng để từ đó giải ngân cho cá nhân, tổ chức vay vốn trong khi các hoạt động kinh doanh của tổ chức tín dụng (giải ngân tiền cho vay - nhận tiền thu hồi nợ - nhận tiền đi vay) diễn ra liên tục và đan xen nên các tổ chức tín dụng không theo dõi riêng, cụ thể (đích danh) từng khách hàng vay vốn từ nguồn tiền thu được từ phát hành trái phiếu doanh nghiệp.
OCB cũng công bố thông tin không đúng thời hạn: trước khi phát hành trái phiếu, về kết quả phát hành một số mã trái phiếu. Ngân hàng cũng không công bố thông tin đúng thời hạn báo cáo định kỳ và báo cáo tình hình thực hiện các cam kết của doanh nghiệp phát hành đối với người sở hữu trái phiếu năm….
Thanh tra Chính phủ yêu cầu các tổ chức tín dụng chấm dứt các hành vi vi phạm về phát hành trái phiếu doanh nghiệp và sử dụng nguồn vốn từ trái phiếu doanh nghiệp đã được phát hiện qua thanh tra; khẩn trương rà soát, khắc phục các tồn tại, khuyết điểm và hậu quả (nếu có) đã được nêu tại Kết luận thanh tra; thực hiện nghiêm các yêu cầu, chỉ đạo của Thanh tra Ngân hàng Nhà nước, Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội về các nội dung xử lý vi phạm phát hiện qua thanh tra theo quy định của pháp luật.
Các ngân hàng phải báo cáo kết quả đến Thanh tra Ngân hàng Nhà nước, Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội để tổng hợp, báo cáo Ngân hàng Nhà nước, Bộ Tài chính và Thanh tra Chính phủ.
LỢI NHUẬN OCB TĂNG TRƯỞNG 2 CON SỐ TRONG QUÝ 2/2025
Trong quý 2/2025 vừa qua, Ngân hàng OCB đã ghi nhận kết quả kinh doanh tăng trưởng ấn tượng với thu thuần đạt 2.642 tỷ đồng, tăng 16,3% so với cùng kỳ năm trước. Hoạt động kinh doanh cốt lõi duy trì đà tăng trưởng ổn định, với thu thuần từ lãi đạt 2.179 tỷ đồng, tăng 9,7% nhờ quy mô tín dụng được mở rộng.
Điểm sáng nổi bật nhất là thu thuần ngoài lãi đã cải thiện mạnh mẽ, tăng 61,9% so với cùng kỳ và vượt xa quý 1 đến 321,5%. Sự tăng trưởng vượt bậc này đến từ việc đẩy mạnh thu dịch vụ, khi thu thuần từ dịch vụ tăng 97,6% (tương đương 146 tỷ đồng), và sự phục hồi mạnh mẽ của hoạt động kinh doanh ngoại tệ, chứng kiến mức tăng 1387,3% so với quý trước, đạt 104 tỷ đồng.
Nhờ những kết quả này, OCB đã ghi nhận lợi nhuận trước thuế quý 2/2025 đạt 999 tỷ đồng, tăng hơn 11,2% so với cùng kỳ. Lũy kế 6 tháng đầu năm, lợi nhuận trước thuế đạt 1.892 tỷ đồng. Về mặt quản lý chi phí, chi phí hoạt động được kiểm soát ổn định, chỉ tăng nhẹ 0,7% so với quý trước, dù Ngân hàng vẫn tiếp tục mở rộng quy mô và đầu tư công nghệ. Tính đến 30/6/2025, tổng tài sản của OCB đạt 308.899 tỷ đồng, tăng 10% so với đầu năm, trong đó dư nợ cho vay thị trường 1 đạt 190.789 tỷ đồng, tăng 8,4%, và huy động tiền gửi thị trường 1 đạt 153.940 tỷ đồng, tăng 8,1%.
Song song với kết quả tài chính, OCB cũng đạt những thành tựu đáng kể trong số hóa và phát triển tín dụng. Ở mảng khách hàng cá nhân, số lượng giao dịch trên ngân hàng số OCB OMNI tăng 97% so với cùng kỳ 2024, kéo theo CASA tăng 28% và doanh số tiền gửi tiết kiệm trực tuyến tăng 30%. Đối với khách hàng doanh nghiệp, OCB đang tiên phong với Open Banking thông qua Open API, giúp tiết kiệm chi phí và tự động hóa quy trình đối soát; kết quả là số lượng giao dịch kết nối API đã tăng 57,9%, giá trị giao dịch tăng 184,8%, và CASA bình quân tăng 31,8% so với cùng kỳ năm trước.
Dư nợ tín dụng của doanh nghiệp SME cũng tăng. Đơn cử, năm 2024, dư nợ tín dụng SME tăng 51,7% so với năm 2023. Bước sang năm nay, dư nợ tiếp tục tăng so với đầu năm. Hiện OCB triển khai sản phẩm cho vay vốn lưu động không tài sản đảm bảo dành riêng cho startup, tập trung vào dòng tiền, tiềm năng mô hình kinh doanh và năng lực, kinh nghiệm vận hành của đội ngũ sáng lập.
