Đối mặt với chi phí sinh hoạt cao và thu nhập hạn chế, nhiều phụ huynh đơn thân phải cân nhắc kỹ lưỡng việc đón con lên thành phố hay tiếp tục gửi ông bà chăm sóc ở quê. Quyết định này không chỉ ảnh hưởng đến tài chính mà còn tác động trực tiếp đến cuộc sống và tương lai của cả mẹ lẫn con.
MUỐN Ở GẦN CON NHƯNG SỢ CON KHỔ
Một người mẹ đơn thân đang làm việc tại Hải Phòng đã chia sẻ hoàn cảnh kinh tế và những trăn trở khi cân nhắc việc đón hai con từ quê lên sống cùng, trong bối cảnh thu nhập và chi phí sinh hoạt đều hạn hẹp.
“Em là mẹ đơn thân hiện tại đang để con ở nhà nhờ ông bà ngoại qua chăm giúp, em làm ở Hải Phòng. Nay em muốn đón con lên ở chung chứ ông bà cũng có tuổi rồi, chăm thì tốt nhưng dạy dỗ nhiều khi cũng khó. Mà em tính đi tính lại thấy bế tắc quá ạ.
Em làm ca, thu nhập 1 tháng hơn 13 triệu đồng, em dự tính chi phí như này, trọ và điện nước 4 triệu đồng, tiền ăn 2 mẹ con 4,5 triệu đồng, sữa, xăng xe, lặt vặt 2 triệu đồng.
Tiền học 2 con (1 bé lớp 2, 1 bé 4 tuổi) em chưa tính được, em cần xét thực tế để chọn nơi ở phù hợp với kinh tế. Em làm Cát Hải nhưng có thể sống quanh trong khu vực Hải Phòng vì có xe công ty đón.
Chưa kể tiền học mà cộng lại cũng gần hết tháng lương, chưa kể thuốc men lúc ốm đau hay tiền thuê người trông con lúc em đi ca ngoài giờ học. Em cắt hết mức có thể, không tính gì đến việc mua sắm rồi mà nhìn vẫn run tay quá.
Cả nhà thông thái xem giúp em với mức này 3 mẹ con có sống nổi ở Hải Phòng không ạ? Hay có phần nào vén thêm được nữa? Chứ đón con lên mà để con khổ hơn ở quê em không đành lòng, mà nghỉ việc về quê thì tương lai tăm tối quá”.
Dưới bài chia sẻ, một ý kiến cho rằng với đặc thù công việc làm ca và mức thu nhập hiện tại, việc một mình nuôi cùng lúc hai con nhỏ tại Hải Phòng sẽ gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là vấn đề giờ giấc và chi phí học tập.
“Mình ở Hải Phòng, thực tình mình thấy hơi khó khăn nếu bạn tính đón cả 2 con mà lại có 1 mình.
Một là đặc thù làm ca, nếu đi ca chiều thì con cái bạn làm thế nào? Chưa nói đón đưa, về muộn, cơm nước rồi học hành ra sao?
Hai là chưa tính tiền học đã là 11 triệu đồng rồi thì còn lại sẽ không đủ nổi. Dù vén đến đâu thì cái khoản học nó vẫn là một vấn đề. Nếu 1 bạn thì đủ chứ 2 bạn hơi khó.
Ba là có thể tìm công việc mới phù hợp hơn về giờ giấc và sau đó làm thêm buổi tối để tăng thu nhập không bạn?
Nhìn chung hoàn cảnh hiện tại khó, theo mình thì cứ nhờ ông bà thêm ít năm rồi cố cày cuốc 2,3 việc để tích tiền rồi đón con lên cùng”.
Một bình luận khác thẳng thắn nhận định hoàn cảnh hiện tại chưa phù hợp để đón các con lên thành phố, đồng thời khuyên người mẹ nên tiếp tục gửi con cho ông bà để tập trung tích lũy tài chính trước.
“Các cụ có câu “ốc không mang nổi mình ốc lại mang cọc cho rêu” là đúng với hoàn cảnh bạn á. Mình nói hơi phũ bạn thông cảm.
Để 2 con yên ổn với ông bà. Bạn trên này đi làm tiết kiệm hết mức. Dư giả rồi mua vàng tiết kiệm. Sau mua đất chỗ nhà ông bà hoặc mua chỗ thành phố bạn làm. Có đất đai nhà cửa rồi thì đón ông bà lên hoặc ông bà không muốn lên, đứa lớn lên cấp 2 nếu muốn thì đón lên với mẹ. Đứa nhỏ vẫn để với ông bà.
Còn không thì có tiền tích luỹ rồi thì mẹ về. Kiếm việc gì nhẹ nhàng làm. Thêm tiền tích luỹ trước đó, mua đất hay làm gì thì làm. Chứ bây giờ lương ngần ấy, lôi 2 đứa nhỏ chưa biết tự chăm sóc bản thân lên để khổ cả 3 à?”.
Phản hồi lại các ý kiến, người mẹ cho biết bản thân đã có khoản tiết kiệm và tài sản ở quê, song vẫn mong muốn tìm thêm giải pháp cân bằng giữa công việc, tài chính và việc được ở gần con.
“Tớ có tài khoản tiết kiệm hơn 500 triệu đồng, đã có nhà và 6ha đất ở quê. Chỉ là công việc ở đây đang ổn nên chưa muốn về và cũng không muốn xa con nữa nên mới lên bài vén khéo xem cả nhà thông thái có cách nào hay hơn không. Nhiều cái đầu sẽ tốt hơn 1 cái đầu. Cảm ơn bạn đã góp ý. Tớ sẽ cân nhắc”.
Từ thông tin này, một ý kiến khác đề xuất phương án mua nhà để ổn định chỗ ở trước, sau đó mới đón con lên thành phố khi điều kiện sinh hoạt và chăm sóc trở nên thuận lợi hơn.
“Theo mình nếu bạn đã có khoản tiết kiệm trên 500 triệu đồng thì nên vay thêm mua nhà luôn bây giờ. Sau đó trả nợ vãn 2 năm sau bạn đón bé lên. Lúc đó một bạn lớp 4 và một bạn lớp 1. Nếu mẹ đi làm có thể trông coi nhau được.
Không mất tiền thuê nhà, tiền ăn uống sinh hoạt có thể vén thì với mức lương đó 3 mẹ con mới trụ được. Chứ giờ mà đón bé lên còn nhỏ, lương đó không đủ, phải tiêu vào tiền tiết kiệm thì không có tương lai. Giờ còn nhỏ cũng hay ốm đau hơn thì khổ cho cả 3 mẹ con”.
GIỮ CÂN BẰNG TÀI CHÍNH KHI MỘT MÌNH NUÔI CON
Đối với các gia đình đơn thân, đặc biệt là những trường hợp vừa phải nuôi con nhỏ vừa tự lo toàn bộ chi phí sinh hoạt, việc quản lý tài chính không chỉ là kỹ năng cần thiết mà còn là yếu tố mang tính sống còn.
Trong bối cảnh thu nhập có giới hạn nhưng nhu cầu chi tiêu ngày một tăng, từ ăn ở, học hành cho đến y tế và các khoản phát sinh, việc xây dựng một nền tảng tài chính rõ ràng và kỷ luật giúp giảm thiểu rủi ro và tránh rơi vào tình trạng bế tắc kéo dài.
Bước đầu tiên trong quá trình này là lập kế hoạch chi tiêu cụ thể theo từng tháng. Việc ghi nhận đầy đủ thu nhập và phân bổ chi phí cho các nhu cầu thiết yếu như tiền nhà, điện nước, ăn uống, đi lại, học phí và chăm sóc sức khỏe giúp người nuôi con đơn thân nhìn rõ bức tranh tài chính tổng thể.
Theo các nghiên cứu và tư vấn từ Pure Parent Circle, nhiều gia đình gặp khó khăn không hẳn vì chi tiêu quá lớn mà vì những khoản nhỏ, lặt vặt bị bỏ sót và tích tụ theo thời gian, khiến ngân sách dần mất kiểm soát. Khi các khoản chi được minh bạch hóa, việc điều chỉnh và cắt giảm sẽ trở nên chủ động và ít áp lực hơn.
Song song với việc cân đối chi tiêu hàng tháng, xây dựng quỹ dự phòng được xem là yếu tố then chốt để đảm bảo an toàn tài chính. Những rủi ro như con ốm đau, bản thân gặp vấn đề sức khỏe, mất việc tạm thời hoặc phát sinh chi phí sửa chữa luôn có thể xảy ra bất ngờ.
Do vậy, một quỹ dự phòng tương đương từ 3 - 6 tháng chi phí sinh hoạt thiết yếu sẽ giúp gia đình đơn thân không phải vay mượn hoặc rút cạn tiền tiết kiệm trong những thời điểm khó khăn. Đây được coi là “tấm đệm an toàn” giúp duy trì cuộc sống ổn định khi thu nhập bị gián đoạn.
Bên cạnh đó, việc rà soát và giảm bớt các khoản chi cố định hoặc không thực sự cần thiết cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giữ cân bằng tài chính. Với mức thu nhập hạn chế, ưu tiên cho các nhu cầu cơ bản là nguyên tắc được nhiều chuyên gia tài chính nhấn mạnh.
Theo phân tích của WalletHub, chi phí nhà ở thường chiếm tỷ trọng lớn nhất trong ngân sách gia đình, do đó việc lựa chọn khu vực thuê phù hợp với thu nhập hoặc chấp nhận ở xa trung tâm để giảm tiền thuê có thể giúp giảm áp lực đáng kể.
Không chỉ vậy, thói quen chi tiêu có kế hoạch trong sinh hoạt hàng ngày, tránh mua sắm ngoài dự tính và hạn chế các khoản chi mang tính hưởng thụ sớm sẽ giúp dành nguồn lực cho những mục tiêu dài hạn quan trọng hơn.
Trong trường hợp thu nhập chính khó đáp ứng toàn bộ nhu cầu của gia đình, việc tìm kiếm thêm nguồn thu phụ cũng là một giải pháp được nhiều gia đình đơn thân cân nhắc.
Những công việc linh hoạt về thời gian, làm thêm ngoài giờ hoặc nghề tay trái phù hợp với điều kiện cá nhân có thể giúp cải thiện đáng kể tổng thu nhập, từ đó giảm bớt áp lực tài chính và tăng khả năng tích lũy. Tuy nhiên, việc này cũng cần được cân nhắc kỹ lưỡng để không ảnh hưởng đến sức khỏe và thời gian dành cho con cái.
Ngoài các giải pháp tự thân, gia đình đơn thân cũng có thể tận dụng những chính sách hỗ trợ hiện hành để giảm gánh nặng chi phí. Tại Việt Nam, chính sách giảm trừ gia cảnh cho người phụ thuộc trong thuế thu nhập cá nhân được xem là một công cụ hỗ trợ trực tiếp cho người nuôi con.
Việc kê khai đầy đủ con cái là người phụ thuộc giúp giảm số thuế phải nộp, qua đó tăng phần thu nhập thực nhận hàng tháng. Đây là yếu tố quan trọng nhưng thường bị bỏ qua, trong khi lại có tác động rõ rệt đến ngân sách gia đình về lâu dài.
Bài toán tài chính của gia đình đơn thân đòi hỏi sự kết hợp giữa tính toán cẩn trọng, kỷ luật chi tiêu và tầm nhìn dài hạn. Khi các quyết định tài chính được đưa ra dựa trên khả năng thực tế thay vì cảm xúc, gia đình sẽ có nền tảng vững chắc hơn để chăm sóc con cái và từng bước xây dựng một tương lai ổn định, bền vững hơn.
