Thương mại điện tử mở ra cánh cửa cho nông sản vùng cao, nhưng để vươn xa, cần tháo gỡ thách thức từ nhận thức, nguồn hàng đến logistics.
Bài toán mới trong xúc tiến thương mại
Trong dòng chảy hội nhập và chuyển đổi số mạnh mẽ, thương mại điện tử đã không còn là “sân chơi” riêng của doanh nghiệp lớn mà đang từng bước len lỏi vào từng bản làng, từng sạp hàng của bà con tiểu thương. Đây được coi là “cánh cửa” mới mở ra cơ hội kết nối trực tiếp giữa sản phẩm vùng cao với người tiêu dùng khắp cả nước. Tuy nhiên, để bước qua cánh cửa ấy, vẫn còn không ít rào cản cần tháo gỡ, từ nhận thức, nguồn hàng đến logistics.
Chia sẻ với Báo Công Thương tại Hội thảo “Thúc đẩy giải pháp công nghệ và phát triển thương mại điện tử Lạng Sơn 2025” diễn ra vào giữa tháng 8 vừa qua, ông Nguyễn An Sơn, Chuyên viên phòng Chuyển đổi số, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) đã thẳng thắn chỉ ra ba nhóm thách thức lớn mà tiểu thương, hộ kinh doanh đang phải đối mặt.
Trước hết, rào cản về nhận thức và kỹ năng số vẫn là trở ngại căn bản. Nhiều bà con tiểu thương, đặc biệt ở vùng nông thôn, miền núi còn hạn chế về kiến thức chuyển đổi số và ứng dụng thương mại điện tử. Việc đưa sản phẩm lên sàn hay tổ chức bán hàng trực tuyến không chỉ đòi hỏi sự am hiểu về công nghệ, mà còn cần kỹ năng marketing, chăm sóc khách hàng, điều mà bà con chưa được trang bị đầy đủ.
Nông sản vùng cao cần tháo gỡ thách thức từ nhận thức, nguồn hàng đến logistics
Thứ hai, nguồn cung hàng hóa thiếu chủ động. Không ít tiểu thương phụ thuộc quá nhiều vào các nhà cung cấp, thậm chí là nguồn nhập khẩu. Điều này khiến việc kinh doanh trở nên bấp bênh, giá cả khó kiểm soát, và thiếu tính bền vững trong dài hạn. Thách thức cuối cùng nằm ở sự mất cân bằng trong phát triển thương mại điện tử giữa đô thị và địa phương. Ở các thành phố lớn như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, người tiêu dùng đã quen với mua sắm trực tuyến, trong khi tại các tỉnh, nhận thức và hành vi tiêu dùng trên nền tảng số vẫn còn dè dặt. Chính sự chênh lệch này khiến tiểu thương địa phương khó bắt kịp nhịp phát triển, tạo nên khoảng cách ngày càng lớn.
“Để thương mại điện tử phát triển bền vững, điều quan trọng không chỉ là mở rộng quy mô ở các đô thị, mà phải lan tỏa đồng đều tới các tỉnh, vùng nông thôn và miền núi”,ông Sơn nhấn mạnh.
Giải pháp số cho nông sản đặc thù
Ở một góc nhìn khác, ông Nguyễn Lâm Thanh, Đại diện TikTok tại Việt Nam cho rằng với đặc thù sản phẩm nông sản vùng cao thường khó bảo quản, vận chuyển, bài toán tiêu thụ đòi hỏi những giải pháp chuyên biệt. “Nông sản vùng sâu, vùng xa thường có sản lượng nhỏ, không đạt quy mô công nghiệp; chi phí vận chuyển lại rất cao. Đây là rào cản khiến việc đưa đặc sản đến tay người tiêu dùng đô thị hay thị trường rộng lớn trở nên khó khăn”, ông Thanh phân tích.
Để tháo gỡ, theo ông Thanh TikTok và TikTok Shop đã triển khai nhiều chương trình hỗ trợ bà con về kỹ năng số, từ hướng dẫn đóng gói theo chuẩn lưu thông hàng hóa đến cách quay video, livestream bán hàng hiệu quả. Đồng thời, nền tảng này còn phối hợp với các đơn vị logistics để xây dựng tuyến vận chuyển đặc thù, giúp những mặt hàng tươi sống như hoa quả đến tay người tiêu dùng trong thời gian ngắn nhất.
Không dừng lại ở đó, TikTok cũng nhiều lần kiến nghị Nhà nước xem xét triển khai chính sách hỗ trợ vận chuyển riêng cho nông sản vùng sâu, vùng xa. Theo ông Thanh, nếu địa phương có thể chia sẻ một phần chi phí đưa hàng từ bản làng ra điểm tập trung, doanh nghiệp và nền tảng sẽ đảm nhiệm phần còn lại, từ đó hình thành chuỗi vận hành hiệu quả hơn.
Thương mại điện tử mở ra cánh cửa mới cho nông sản vùng cao
“Tôi kỳ vọng trong tương lai gần, chúng ta sẽ có một chương trình vận chuyển dành riêng cho nông sản vùng cao. Đây sẽ là bước tiến quan trọng để kết nối chặt chẽ hơn giữa người sản xuất và người tiêu dùng trên toàn quốc”, ông Thanh nói.
Thực tế từ hoạt động kinh doanh của tiểu thương và những kiến nghị từ các doanh nghiệp nền tảng số cho thấy: xúc tiến thương mại trong kỷ nguyên số không thể dừng lại ở các hội chợ hay những phiên kết nối cung cầu truyền thống, mà phải song hành với tiến trình chuyển đổi số toàn diện. Bộ Công Thương đã và đang đẩy mạnh đào tạo, tập huấn cho tiểu thương, đồng thời phối hợp cùng các nền tảng công nghệ để xây dựng những mô hình vận hành bền vững. Chính sự đồng hành này sẽ giúp sản phẩm vùng cao không chỉ vươn xa về địa lý, mà còn nâng tầm giá trị, trở thành niềm tự hào của cộng đồng.
Trong bức tranh kinh tế số, thương mại điện tử không chỉ là kênh bán hàng mới, mà còn là nhịp cầu kết nối sản phẩm vùng cao với thị trường cả nước. Để nhịp cầu ấy vững bền, cần sự phối hợp đồng bộ: chính quyền kiến tạo chính sách, doanh nghiệp nền tảng đầu tư công nghệ, bà con tiểu thương chủ động trau dồi kỹ năng số. Khi ba mắt xích ấy gắn kết, nông sản từ những bản làng xa xôi sẽ tự tin bước vào siêu thị, sàn thương mại điện tử và cả thị trường quốc tế. Đó chính là con đường xúc tiến thương mại bền vững, biến khát vọng đổi thay của đồng bào thành hiện thực.
