Có quá nhiều sai phạm nghiêm trọng ở Hà Tĩnh vừa được Thanh tra Chính phủ chỉ rõ. Cụ thể: cho doanh nghiệp nước ngoài thuê đất vượt cả thẩm quyền của Chính phủ, đấu thầu thiếu minh bạch, bồi thường giải phóng mặt bằng có dấu hiệu vi phạm pháp luật.
Đặc biệt, những sai phạm đó có nguy cơ gây thất thoát ngân sách Nhà nước với số tiền lên đến hơn 493 tỉ đồng.
Vượt quyền Chính phủ, cho DN thuê đất 70 năm
Mới đây nhất, Thanh tra Chính phủ (TTCP) đã công bố kết luận Thanh tra việc chấp hành pháp luật về đầu tư xây dựng cơ bản và quản lý, sử dụng đất đai đối với một số dự án trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh.
 |
Công nhân đang thi công tại Fomusa |
Kết quả Thanh tra cho thấy quá nhiều sai phạm nghiêm trọng tại Hà Tĩnh trong quá trình triển khai các dự án kinh tế.
Cụ thể, theo TTCP, tại dự án đầu tư và xây dựng Nhà máy liên hợp luyện thép và cảng nước sâu Sơn Dương (dự án Formosa) do Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Đài Loan làm chủ đầu tư đã được Ban quản lý Khu kinh tế Vũng Áng cấp phép đầu tư với thời hạn 70 năm.
Trong khi đó, điều 52 của Luật đầu tư quy định thời hạn hoạt động của dự án nước ngoài phải phù hợp với yêu cầu hoạt động của dự án và không quá 50 năm. Trong trường hợp cần thiết, Chính phủ ra quyết định về thời hạn dài hơn nhưng không được quá 70 năm.
Đối chiếu với hồ sơ tại thời điểm thanh tra, TTCP cho biết Chính phủ chưa có ý kiến cho phép thời hạn hoạt động của dự án trên 50 năm.
Điều đáng nói, TTCP chỉ rõ đây là dự án nằm trong khu vực khá nhạy cảm (cảng biển khu vực liên quan đến An ninh quốc phòng). Bởi vậy, việc Hà Tĩnh vượt quyền Chính phủ để cho thuê đất lên đến thời hạn 70 năm là một sai phạm rất nghiêm trọng.
Liên quan đến “đại dự án” này, theo TTCP thì tính đến thời điểm kết thúc thanh tra, Công ty Formosa chưa kê khai và chưa nộp khoản tiền 136,76 tỉ đồng thuế tài nguyên và phí bảo vệ môi trường đối với việc khai thác cát từ biển dùng để san lấp mặt bằng xây dựng dự án.
TTCP đã yêu cầu các Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, xem xét, xử lý việc cấp Giấy chứng nhận đầu tư cho Công ty Formosa 70 năm sai quy định tại Điều 52 và các quy định của pháp luật liên quan.
60% dự án được chỉ định thầu, đấu thầu hạn chế
Cũng theo kết luận này, quá trình kiểm tra 1.120 gói thầu xây lắp tại 402 dự án cấp huyện, sở được UBND tỉnh giao làm chủ đầu tư, TTCP phát hiện có tới 664 gói thầu (chiếm gần 60%) được UBND tỉnh Hà Tĩnh cho phép thực hiện đấu thầu hạn chế và chỉ định thầu sai với quy định Luật đấu thầu, Luật xây dựng.
 |
Một trong những hạng mục quan trọng tại dự án đầu tư xây dựng hệ thống cấp nước cho KCN Vũng Áng |
Điều đáng nói, trong số 404 gói thầu được lựa chọn hình thức đấu thầu hạn chế có tới hơn 60% chậm tiến độ và đã phải thực hiện bù giá vật liệu nhân công với số tiền hơn 40 tỉ đồng.
Trong 260 gói thầu chỉ định có hơn 33% gói chậm tiến độ, phải thực hiện bù giá hơn 3,5 tỉ đồng. Ngoài nguyên nhân nhân khách quan, TTCP chỉ rõ nhiều nhà thâu có năng lực tài chính lẫn tổ chức thi công rất yếu.
Một số gói thầu do điều kiện địa chất thi công khó khăn nhưng không được chỉ ra từ khâu khảo sát, lập phương án, phê duyệt kế hoạch đấu thầu không sát thực tế. Việc chỉ định thầu và đấu thầu hạn chế không chỉ ảnh hưởng đến tiến độ, tăng giá trị quyết toán mà còn gây lãng phí cho ngân sách Nhà nước.
Tại dự án đầu tư xây dựng hệ thống cấp nước cho Khu công nghiệp Vũng Áng, TTCP phát hiện có hiện tượng chỉ định thầu bất thường. Cụ thể, dự án này được UBND tỉnh Hà Tĩnh giao cho Công ty Cổ phần đầu tư và Phát triển Vũng Áng làm chủ đầu tư với tổng mức đầu tư khoảng hơn 4.400 tỉ đồng, trong đó ngân sách Nhà nước hỗ trợ hơn 1.200 tỉ đồng.
Tuy nhiên, theo TTCP, UBND tỉnh Hà Tĩnh chọn chủ đầu tư là đơn vị không có chuyên môn, chưa có kinh nghiệm trong dự án có quy mô và tổng mức đầu tư lớn. Mặc dù công trình có sử dụng vốn ngân sách nhưng chủ đầu tư đã thực hiện chỉ định thầu (trong đó chỉ định cả cổ đông của chủ đầu tư làm nhà thầu) trong khi chưa được Thủ tướng cho phép, vi phạm Luật đấu thầu.
Sai phạm kinh tế 493,6 tỷ
Theo TTCP, qua thanh tra đã phát hiện sai phạm về kinh tế số tiền 493,6 tỉ đồng, đến thời điểm này, các đơn vị liên quan đã khắc phục số tiền hơn 300 tỉ đồng. TTCP kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo kiểm điểm nghiêm túc các tập thể, cá nhân có liên quan đến sai phạm.
 |
Đồng thời, giao Bộ Kế hoạch đầu tư, Bộ Tài chính, Tài nguyên- môi trường, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an xem xét các vấn đề liên quan đến việc cấp phép đầu tư cho dự án Formosa cũng như việc đảm bảo An ninh quốc phòng.
Trong việc quản lý, sử dụng đất đai tại một số địa phương trên địa bàn tỉnh, TTCP xác định đã có dấu hiệu buông lỏng quản lý trong một thời gian dài, là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến khiếu nại, tranh chấp, cá biệt đã có nơi phát sinh tranh chấp gay gắt, phức tạp.
Đặc biệt, công tác thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng tại huyện Kỳ Anh để lấy đất cho dự án Formosa để xảy ra “một số khuyết điểm lớn, gây thất thoát cho Nhà nước và tiềm ẩn khiếu kiện phức tạp'.
Cụ thể, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã phê duyệt dự toán bồi thường hỗ trợ thực hiện dự án Formosa đối với hơn 90ha đất được ghi là “đất tranh chấp” với số tiền bồi thường là gần 33 tỉ đồng, Hội đồng giải phóng mặt bằng đã chi trả cho các hộ gia đình, cá nhân mà không kiểm tra làm rõ về việc tranh chấp (kiểm tra trên hồ sơ địa chính cho thấy các diện tích này là đất công do UBND đang quản lý) biểu hiện sự thiếu minh bạch.
Bên cạnh đó, UBND tỉnh Hà Tĩnh cũng đã phê duyệt cho Hội đồng bồi thường giải phóng mặt bằng huyện Kỳ Anh thống kê, lập phương án bồi thường gần 42ha đất công ích do UBND xã đang quản lý cho các hộ gia đình, cá nhân với số tiền hơn 15,5 tỉ đồng.
Theo TTCP, việc bồi thường đất công ích trong trường hợp này là không đúng với Luật đất đai, có dấu hiệu vi phạm pháp luật.
Với những sai phạm quá nghiêm trọng về quản lý kinh tế, TTCP cho rằng trách nhiệm thuộc về UBND tỉnh Hà Tĩnh và các Sở, nghành có liên quan.
Hoàng Sang
