Cấp bách giảm thời gian thông quan

Nhanh chóng hoàn thiện cơ chế một cửa quốc gia

Theo Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Văn Ninh - Trưởng Ban chỉ đạo quốc gia tại cuộc họp Ban chỉ đạo quốc gia Cơ chế một cửa ASEAN (ASW) và Cơ chế một cửa quốc gia (NSW), việc  triển khai cơ chế một cửa quốc gia, tiến tới một cửa ASEAN là xuất phát từ chính yêu cầu nội tại của nước ta nhằm cải cách thủ tục hành chính để vừa đảm bảo về quản lý nhà nước, vừa đảm bảo quyền lợi chính đáng của người dân và DN. Do vậy các bộ ngành phải tự rà soát các thủ tục hành chính có liên quan tới cơ chế hải quan một cửa để cơ chế này sớm được triển khai toàn diện và đầy đủ. 

Để triển khai NSW, Việt Nam chia ra làm 3 giai đoạn. Giai đoạn đầu sẽ triển khai tại 3 bộ, ngành có liên quan mật thiết nhất đến hoạt động XNK là Bộ Tài chính (cụ thể là Tổng cục Hải quan), Bộ Công Thương và Bộ Giao thông Vận tải với các công việc cục thể như chuẩn bị cơ sở hạ tầng, máy móc, phần mềm và ra được Thông tư liên tịch giữa 3 bộ nói trên để bước đầu đưa những giấy tờ, thủ tục lên trên mạng phục vụ cho DN. Giai đoạn đầu đã kéo dài từ năm 2011 đến hết năm 2013.

Hiện NSW đã chuyển sang giai đoạn 2 (2014 – 2015). Công việc quan trọng nhất của giai đoạn này là kết nối giữa các bộ phận của 3 Bộ nói trên sao cho có tính liên thông. Hiện nay, Tổng cục Hải quan đã tiến hành thông quan điện tử trên toàn hệ thống và sẵn sàng cho việc kết. Bộ Công Thương cũng đã vận hành hệ thống cấp Giấy chứng nhận xuất xứ điện tử (cấp C/O nhưng chưa kết nối với Tổng cục Hải quan. Bộ Giao thông vận tải cũng có hệ thống khai báo nhưng chưa kết nối với Tổng cục Hải quan…Bên cạnh đó, 3 Bộ còn lại là: Bộ Y tế, Bộ NN&PTNT, Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng phải triển khai kết nối trong giai đoạn này.

Sau giai đoạn 2, từ năm 2015, sẽ có sự tham gia của tất cả các bộ, ngành còn lại liên quan đến việc cấp phép XNK cho DN.

Hải quan chủ động thực hiện

Với vai trò là Cơ quan Thường trực Ban chỉ đạo quốc gia Cơ chế một cửa ASEAN (ASW) và NSW, TCHQ đã chủ động đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lí, tổ chức triển khai thực hiện tốt ASW và NSW theo đúng cam kết với ASEAN. Hiện ngoài việc thiết kế chức năng đo thời gian thông quan trong Cổng thông tin điện tử NSW để có những đo đếm cụ thể về thời gian giải quyết thủ tục của từng bộ, ngành và thời gian tổng thể giải quyết thủ tục XNK cho DN, TCHQ còn cho triển khai hệ thống thông quan tự động VNACCS/VCIS đồng loạt tại 34 cục hải quan tỉnh, thành phố. Theo TCHQ, đây là hệ thống nguyên bản ở Nhật Bản (Hệ thống NACCS/CIS) được chuyển giao cho Việt Nam. Hệ thống này có trên 600 chức năng để quản lí hoạt động của cơ quan Hải quan và các đơn vị liên quan nhưng phía Nhật mới chuyển giao hơn 120 chức năng, trong đó hơn 100 chức năng dành cho cả cơ quan Hải quan và DN trên Hệ thống VNACCS và trên 20 chức năng dành riêng cho cơ quan Hải quan trên Hệ thống VCIS. Đã vậy, khi triển khai lại phát sinh, thiếu một số chức năng so với thực tế hoạt động ở Việt Nam (ví dụ như chức năng đối với loại hình gia công, sản xuất xuất khẩu). Do vậy, một mặt, Hải quan Việt Nam chủ động xây dựng chương trình công nghệ thông tin vệ tinh bổ trợ, mặt khác tiếp tục đàm phán, kí kết với Nhật Bản về phát triển Hệ thống VNACCS/VCIS để hiệu chỉnh lỗi và đưa thêm các chức năng cần thiết vào Hệ thống, đảm bảo có một Hệ thống hoàn chỉnh, toàn diện thay thế dần các hệ thống vệ tinh hiện tại.  Hiện tại, sau một thời gian triển khai và khắc phục sự cố, hệ thống VNACCS/VCIS đã góp phần rút ngắn thời gian thông quan, hạn chế được sai sót trong quá trình nhập dữ liệu.

DN tích cực tham gia

Do vậy, để cơ chế này sớm được triển khai thành công, ngoài sự nỗ lực của các bộ ngành liên quan, DN cũng cần phải chuẩn bị nhận thức, kỹ năng và tích cực tham gia các buổi tập huấn do các Bộ, ngành tổ chức để làm sao khi các cơ quan Nhà nước triển khai là DN có thể tham gia NSW một cách nhanh chóng.

Vị đại diện lãnh đạo Bộ Công thương còn nhấn mạnh, sự tích cực tham gia tương tác giữa DN với các cơ quan chức năng sẽ là một trong những yếu tố them chốt để cơ chế này có thể diễn ra đúng với lộ trình mà các nhà lãnh đạo ASEAN đã đặt ra.

Mai Linh