Có rất nhiều phụ nữ học tập, nghiên cứu trong lĩnh vực âm nhạc, tuy vậy hầu như không có phụ nữ đạt được tới vị trí nhạc trưởng dàn nhạc giao hưởng cổ điển.
Một ví dụ điển hình là chương trình hòa nhạc giao hưởng nổi tiếng của
Anh có tên “Last Night of the Proms” được tổ chức thường niên từ năm
1895 đến nay mới có duy nhất một nữ nhạc trưởng.
Đó là Marin Alsop, nữ nhạc trưởng của chương trình hòa nhạc “Last Night of the Proms 2013”. Alsop là người phụ nữ đầu tiên nắm giữ vị trí cao nhất này trong lịch sử 118 năm tổ chức sự kiện âm nhạc “Last Night of the Proms”.
Ngày nay, cả nam và nữ đều đã tham gia vào những lĩnh vực ngành nghề
mà trước đây được coi là mang đặc thù về giới. Tuy vậy, riêng đối với
nghề nhạc trưởng, nam giới vẫn nắm giữ vị trí độc tôn.
Như trường hợp nữ nhạc trưởng người Mỹ Marin Alsop (56 tuổi), bà được
coi là một trường hợp hiếm hoi thành đạt trong nghề mà người ta mới chỉ
thấy toàn đàn ông.
6 năm trước đây, bà từng là nữ nhạc trưởng đầu tiên chỉ huy dàn nhạc giao hưởng nổi tiếng thế giới của Mỹ - Baltimore Symphony. Giờ đây, bà lại trở thành nữ nhạc trưởng đầu tiên của sự kiện hòa nhạc cổ điển lớn nhất nước Anh - buổi hòa nhạc “Last Night of the Proms”.
Chia sẻ về thành công hiếm có của mình, bà Marin Alsop nói rằng: “Đương nhiên tôi rất vinh dự, tự hào và phấn khích, thậm chí nhiều lúc tôi phát run lên. Nhưng tôi không thể cảm thấy thỏa mãn khi chỉ có mình mình đạt được những thành tích này. Tôi muốn có những nữ nhạc trưởng thứ 2, thứ 3, thứ 20, thứ 100… xuất hiện tiếp theo đây”.
Bà Alsop hiểu rằng đây không chỉ đơn thuần là một câu chuyện về nghề, nhiều hơn thế, nó là sự bất bình đẳng giới.
Là một nữ nhạc trưởng hiếm hoi, bà Alsop đã từng phải đối mặt với
những định kiến, sự bất hợp tác, thậm chí sự phân biệt đối xử.
“Sự phân biệt này không chỉ đến từ các đồng nghiệp mà ngay cả từ phía khán giả. Mọi người cảm thấy không quen, thậm chí không thoải mái trước sự hiện diện của một nữ nhạc trưởng. Họ quen rằng đã bước ra sân khấu với cây đũa chỉ huy, đó hẳn phải là một người đàn ông mặc áo tuxedo. Đa số mọi người ban đầu đều không hứng thú với sự hiện diện của một nữ nhạc trưởng. Tất cả chúng ta khi bước lên máy bay và nhìn thấy cơ trưởng là nữ, hẳn đều mất một vài giây bất ngờ, do dự, thậm chí lo lắng, đơn giản bởi đó không phải là điều mà chúng ta nghĩ mình sẽ thấy. Đó chính là vấn đề mà tôi gặp phải”, bà Alsop chia sẻ.
Tự mình mở lối đi riêng
Sau khi tốt nghiệp từ trường Đại học Yale và trường nghệ thuật
Juilliard danh tiếng của Mỹ, bà Alsop những tưởng sự nghiệp sẽ thênh
thang nhưng nhớ lại ngày đầu khởi nghiệp, bà đã bị mất rất nhiều cơ hội
chỉ bởi bà là một phụ nữ.
“Khi đó, không có một cơ hội nào mở ra và tôi quyết định sẽ tự thành lập một dàn nhạc của riêng mình”. Bằng tài năng và sự kiên cường, bà Alsop đã đi tiên phong trên một con đường mà trước đó chưa có phụ nữ nào từng thử, dần dần danh tiếng của Marin Alsop được khẳng định.
Tuy vậy, trong suốt chặng đường sự nghiệp sau này, Alsop vẫn tiếp tục
gặp phải thái độ bất hợp tác từ chính các đồng nghiệp của mình. Còn nhớ
khi bà được giao vị trí nhạc trưởng điều khiển dàn nhạc Baltimore
Symphony danh tiếng, một nhóm rất đông các thành viên trong dàn nhạc đã
đình công để phản đối.
Cùng thời với bà Alsop có một thế hệ những nữ nhạc trưởng được đào tạo bài bản, họ cũng kiên trì theo đuổi sự nghiệp không kém gì bà nhưng cuối cùng chỉ còn một mình bà đi tới thành công hôm nay. Đối với Marin Alsop, đó là một câu chuyện nhức nhối.
Khi được hỏi về triển vọng tương lai của những nữ nhạc trưởng, bà Marin Alsop cảm thấy khá bi quan: “Tôi cho rằng mọi chuyện rồi sẽ thay đổi nhưng quả thực suốt 20, 30 năm qua, tình hình này đã không thay đổi gì nhiều. Cho đến giờ, tôi đã 56 tuổi và chúng ta đã ở năm 2013 nhưng tôi vẫn là nữ nhạc trưởng đầu tiên. Trách nhiệm của tôi giờ đây là phải giúp nhiều phụ nữ giống mình tìm được cơ hội dành cho họ, để họ không chỉ trở thành Marin Alsop mà còn đạt được nhiều điều to lớn hơn thế”.
Theo bà Alsop, một trong những điều tất yếu của thành công là phạm lỗi. Tuy vậy, đối với những nhạc trưởng nữ, họ bị đánh giá khắt khe hơn và vì vậy việc họ phạm lỗi cũng trở nên nghiêm trọng hơn. Tham vọng của bà Marin Alsop là tạo ra được một môi trường tập luyện để các nữ nhạc trưởng được phép phạm sai lầm mà không phải trả giá bằng cả sự nghiệp.
Nghề nhạc trưởng là một trong những nghề khó nhất. Đối với cả nam lẫn nữ, đây là một nghề đầy tính thử thách bởi mỗi một chỉ đạo sai lầm đều sẽ bị thổi phồng và khuếch đại. Dưới cây đũa điều khiển của nhạc trưởng là cả một dàn nhạc lớn. Vì vậy, khả năng chịu đựng áp lực là tiêu chí đầu tiên mà phụ nữ cần rèn luyện nếu muốn làm nhạc trưởng.
Bích Ngọc
Theo BBC
