Thông điệp in trên những chiếc bật lửa cũ này đọc lên thoạt tiên sẽ thấy rất hài hước nhưng ẩn sâu trong đó là nỗi cô đơn, sự tuyệt vọng của những người lính từng có mặt trong một cuộc chiến khốc liệt - Chiến tranh Việt Nam.
Những chiếc bật lửa Zippo này là những món đồ cá nhân của binh lính
Mỹ. Họ khắc lên đó những hình vẽ, những dòng chữ mà giờ đây được nhìn
nhận như một phần của ký ức lịch sử.
Gần đây, một bộ sưu tập gồm 282 chiếc bật lửa như thế đã được đem bán
đấu giá và đạt mức 22.000 bảng Anh (tương đương 763 triệu VND).
“Con đường đi tới tiến bộ: Việt - Mỹ hợp tác” (trái). “Chỉ khi sức mạnh của tình yêu chiến thắng tình yêu sức mạnh, chỉ khi đó mới có hòa bình thực sự” (phải).
“Chiến đấu ban ngày. Yêu đương ban đêm. Say xỉn đôi khi. Làm lính thủy hoàn toàn là do lầm lẫn” (trái). “Việc giết người chỉ mang lại cho tôi một thứ, đó là cái giật nảy của khẩu súng” (phải).
Những chiếc bật lửa trên được sưu tầm bởi một người đàn ông Anh có tên Bradford Edwards. Bradford thường xuyên tới thăm Việt Nam và “lùng sục” khắp các “hang cùng ngõ hẻm”, các cửa hàng bán đồ lưu niệm, cửa hàng bán đồ cũ… ở thành phố Hồ Chí Minh để tìm mua những chiếc bật lửa Zippo cũ của lính Mỹ. Ông đã bắt đầu sưu tập chúng từ đầu thập niên 1990.
“Mẹ yêu, Tony của mẹ - một lính nhảy dù cô đơn” (trái). Có những chiếc bật lửa được khắc thông điệp rất hài hước nhưng cũng có những chiếc thể hiện rõ sự cô đơn, khủng hoảng của người lính tham chiến.
“Khi tôi chết, chắc chắn tôi sẽ được lên thiên đàng bởi khi còn sống, tôi đã phải sống trong địa ngục” (ngoài cùng bên trái). “Lạy Chúa, xin ngài đừng để bom rơi trúng con” (giữa).
Ban đầu, ông Bradford chỉ định sưu tầm những chiếc bật lửa này để
thực hiện một dự án trưng bày nghệ thuật nhưng sau đó, càng sưu tập
nhiều, ông càng say mê. Đối với Bradford, ông cảm thấy bộ sưu tập này
như có hơi thở cuộc sống của riêng nó.
Đó là những vật vô tri nhưng có khả năng kể lại thật hùng hồn và sống
động những năm tháng ác liệt của cuộc Chiến tranh Việt Nam. Ông
Bradford cũng cho biết sự quan tâm và nhu cầu sưu tầm đối với mặt hàng
này đang ngày càng gia tăng. Ngày càng có nhiều khách du lịch đến Việt
Nam tìm mua những chiếc bật lửa Zippo cũ này.
“Tôi rất yêu thích những chiếc bật lửa này bởi chúng là cửa sổ dẫn tôi trở lại quá khứ, giúp tôi hiểu được phần nào suy nghĩ và trải nghiệm của những con người từng có mặt trong cuộc chiến dữ dội nhất thế kỷ 20”, ông Bradford chia sẻ.
Sau nhiều năm sưu tầm, giờ đây ông Bradford đã có được hàng trăm chiếc bật lửa Zippo của lính Mỹ tham chiến tại Việt Nam.
Ông Bradford Edwards và một cuộc triển lãm cá nhân có tên “Cà phê Hà Nội”.
Bích Ngọc
