Sau 5 năm ròng rã với vô số bất đồng, tiến trình đàm phán Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) đã chính thức hoàn tất, mở đường cho khu vực mậu dịch tự do lớn nhất thế giới.
Sau khi thống nhất được đàm phán, TPP sơ bộ sẽ có khả năng được ký
kết sớm nhất vào đầu năm 2016, sau đó hiệp định sẽ có hiệu lực sau khi
được thông qua tại từng quốc gia thành viên.
Đợi chờ phản ứng tốt từ những cổ phiếu hưởng lợi từ TPP
Trong báo cáo mới đây của BSC, công ty chứng khoán này cho biết tác
động trong ngắn hạn đối với thị trường chứng khoán khi TPP được thông
qua là không đáng kể. Tuy nhiên về dài hạn, thị trường chứng khoán cũng
sẽ nhận nhiều ảnh hưởng tích cực khi có khá nhiều doanh nghiệp được hưởng lợi từ hiệp định này.
Cụ thể, các nhóm ngành Dệt may, da giày, thủy sản, gỗ, phân phối ô
tô, khu công nghiệp, cảng biển… sẽ được hưởng lợi khi được miễn thuế,
giảm thuế đáng kể khi tiếp cận thị trường các nước đối tác khác.
Ngành dệt may là một trong những ngành được hưởng lợi lớn nhất từ
TPP. Các nước tham gia TPP là đối tác xuất khẩu quan trọng của Việt Nam,
đặc biệt là Mỹ và Nhật. 40% giá trị hàng hóa của Việt Nam được xuất
khẩu sang 11 nước trong TPP. Các doanh nghiệp đang niêm yết tiêu biểu
trong ngành như TCM, GMC, TNG sẽ phản ánh hiệu ứng tích cực từ hiệp định
này.
Trên thực tế, TPP có hiệu lực và nếu các doanh nghiệp dệt may đạt
được mức tăng trưởng kỳ vọng thì mức độ ảnh hưởng của các doanh nghiệp
niêm yết ngành này lên thị trường chứng khoán là không đáng kể. Vốn hóa
của các cổ phiếu dệt may chỉ chiếm khoảng 0,36% tổng vốn hóa thị trường,
khối lượng giao dịch bình quân của các mã cổ phiếu ngành dệt may
kjhoangr 52,7 tỷ đồng/ngày, cũng khá thấp so với khối lượng giao dịch
bình quân của HoSE (1.844 tỷ đồng) và HNX (754 tỷ đồng).
Cùng với ngành dệt may, các ngành xuất khẩu lớn như da giày, thủy sản
(FMC, VHC), gỗ ( GDT, TTF) sẽ nhận thêm nhiều ưu đãi từ các thị trường
thuộc TPP.
Nhu cầu xuất nhập khẩu tăng cao cũng là lúc hàng hóa thông qua các
cảng biển của Việt Nam có thể duy trì tốc độ tăng trưởng từ 8%-9% và nhu
cầu có thể vượt cung vào năm 2018 đối với các cảng khu vực phía Bắc.
Các khu công nghiệp gần cảng, sân bay cũng sẽ thu hút mạnh các nhà đầu
tư nước ngoài. Hiện trên sàn chứng khoán có 5 doanh nghiệp khu công
nghiệp đang niêm yết là KBC, ITA, LHG, SZL và D2D. Tuy nhiên chỉ có KBC,
ITA và LHG có quỹ đất lớn để mở rộng cho thuê.
Mặc dù cho rằng thị trường chứng khoán chưa bị tác động mạnh bởi đàm
phán TPP nhưng những gì xảy ra trong phiên giao dịch ngày 5/10 cho thấy
tâm lý tích cực của nhà đầu tư đã khiến cả điểm số và thanh khoản trên 2
sàn được cải thiện đáng kể. Mặc dù còn mất một thời gian tương đối nữa
cho đến khi TPP chính thức có hiệu lực nhưng thị trường cổ phiếu – nơi
phản ánh kỳ vọng của nhà đầu tư – thường sẽ có phản ứng tích cực đầu
tiên.
Liệu có "đốn ngã" những doanh nghiệp Việt?
Ngược lại với hiệu ứng tích cực đang lan tỏa, TPP khiến nhiều
doanh nghiệp các nhóm ngành mía đường, dược, nông sản… phải "méo mặt".
Đối với mía đường, việc tham gia TPP cũng như các hiệp định thương
mại khác sẽ buộc Việt Nam phải mở cửa ngành mía đường, gỡ bõ các hạn
ngạch nhập khẩu. Ngành mía đường dự báo sẽ gặp nhiều khó khăn do chi phí
sản xuất cao hơn đáng kể so với các nước trong khu vực và thế giới. Đặc
biệt trong các nước tham gia TPP có Úc – nước xuất khẩu mía đường lớn
thứ 3 thế giới.
Ngành sữa Việt Nam cũng sẽ bị ảnh hưởng lớn bởi trong số 12 nước
tham gia TPP có Australia và New Zealand – những quốc gia có ngành sữa
rất phát triển.
Các sản phẩm chất lượng thấp, không đạt chuẩn sẽ bị cạnh tranh trực
tiếp trên sân nhà. Khi xem xét cơ cấu xuất khẩu của các nước TPP, có thể
thấy những ngành sản xuất của Việt Nam sẽ gặp khó khăn là ôtô, thịt
lợn, thịt bò và đường, sữa.
Trên thực tế, thị trường Việt Nam đã có sự tham gia mạnh mẽ của các
“ông lớn” ngoại. TPP được ký kết cũng đồng nghĩa với việc nguồn vốn FDI
sẽ được đổ vào các lĩnh vực được hưởng lợi như dệt may, thủy sản, gỗ,…
Đây là một thách thức lớn cho những doanh nghiệp trong thị trường nội
địa cạnh tranh để tồn tại.